-Αποτάσσεσαι το Σατανά; -Ξέρω 'γω; Κλάιν... -Αποτάσσεσαι τη βία; -Οχι, όχι, όχι!

Παλιά, τότε που -κάτι που σήμερα μου φαίνεται αδιανόητο- που είχαμε ένα περίεργο θράσος όταν βγαίναμε στους δρόμους, τότε που πολύ απλά δεν φοβόμουνα, λέγαμε διάφορα τσιτάτα. Πέρα απ' το κλασικό "βία στη βία της εξουσίας", χρησιμοποιούσαμε και το επίσης γνωστό "η βία είναι η μαμή της ιστορίας", το οποίο συνήθιζα να παραλλάσσω -από άγνοια του ορθού μάλλον- σε "η βία είναι το καύσιμο της ιστορίας". Πολύς λόγος γίνεται τις ημέρες αυτές για τη βία. Και οι περισσότεροι σπεύδουν να την καταδικάσουν, να ξεκαθαρίσουν απ' την αρχή ότι "είναι ενάντιοι στη βία". Δεν θέλω να προσβάλλω κανέναν, αλλά συγγνώμη ρε παιδιά τι σημαίνει "ενάντια στη βία;". Πόσο εύκολη, πόσο αυτονόητη δήλωση. Κι εγώ είμαι εναντια στη βία. Και τι έγινε με αυτό; Συνειδητοποιούμε άραγε ότι η βία ενυπάρχει, άθελά μας ίσως, παντού; Σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας; Ενίοτε την ασκούμε οι ίδιοι και ενίοτε την ασκούν σε βάρος μας. Ας μην πω περισσότερα, ας αντιγράψω κάτι που γράφει ο Ερνστ Φίσερ στο βιβλίο του "Η επανάσταση είναι αλλιώς", εκδόσεις Γλάρος, το οποίο ούτε η μεγαλύτερη σοφία του κόσμου είναι, ούτε κάτι το οποίο ενστερνίζεται ο γράφων απόλυτα. Είναι απλώς τροφή για σκέψη, προτού προβούμε ελαφρά τη καρδία σε μία ακόμη καταδίκη της βίας.

Το πρόβλημα της βίας

Υπάρχει ένα μύθος της βίας και ένας άλλος της μη βίας. Και τους δύο μύθους [...] πρέπει να τους απορρίψουμε, επειδή κάθε ακαμψία στο "ή το ένα ή το άλλο!" αντιφάσκει με την πραγματικότητα. Αδιαφιλονίκητα οι μέθοδοι της μη βίας, της επιχειρηματολογίας, της διαφώτισης, της διαπαιδαγώγησης κτλ. είναι προτιμότερες από τη βία -αλλά να που δυστυχώς, ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι κρατούντες δεν παραιτούνται από τη βία, για αυτό και σε αυτούς που πάσχουν από την κυριαρχία αυτών των κρατούντων δεν απομένει πολλές φορές τίποτε άλλο από το να απαντούν στη βία με τη βία. [...] "Νομιμότητα" είναι η μαγική λέξη που μετασχηματίζει την τρομοκρατία σε τάξη, τη βία σε δίκαιο, την επίθεση σε χρέος. Νομιμα χτυπάει η αστυνομία [...], παράνομα αμύνεται ο διαδηλωτής ενάντια στην αυθαιρεσία, [...] η παράνομη λοιπόν βία είναι, όχι σπάνια, ηθικότερη από τη νόμιμη. Ο νόμος επιτρέπει την "άμυνα". Πότε όμως αρχίζει το δικαίωμα στην άμυνα; [...] Ολόκληροι λαοί ζουν σε διαρκή κατάσταση άμυνας ενάντια στην εξουσία δικτατόρων. Οταν καταφεύγουν στα όπλα για το γκρέμισμα του καθεστώτος, η "νόμιμη βία" είναι δίκαιο φυσικό, ανθρώπινο δίκαιο. Αν μπορεί ποτέ να δικαιολογηθεί η βία, τότε δεν πρόκειται για τη βία του ισχυρότερου αλλά για τη βία του ανίσχυρου. Αναγνωρίζοντας το αναπόφευκτο της βίας στους κοινωνικούς αγώνες δεν σημαίνει κιόλας πως θα πρέπει και να την εξυμνούμε. [...] Είναι πολύ δύσκολο να θέτει κανείς ηθικά όρια στην επαναστατική βία [...]

Και κάτι σχετικό με όλους αυτούς που καλούν μαθητές και φοιτητές να γυρίσουν στα μαθήματά τους:

Η παρόρμηση των επαναστατικών κινημάτων δινεται ολοένα και συχνότερα από τους φοιτητές. Δεν υπάρχουν μόνο αντιδραστικοί μικροαστοί αλλά και κόκκινοι μικροαστοί (σημείωση ΠανωςΚ: "σύντροφοι" του ΚΚΕ, για ποιον χτυπάει η καμπάνα;) για τους οποίους οι εξεγερμένοι φοιτητές δεν είναι παρά μόνο "σαματατζήδες, ψευτοεπαναστάτες, προνομιούχα αλητόπαιδα", που καλύτερα θα έκαναν να στρωθούν στο διάβασμα παρά να βγαίνουν στους δρόμους και να κάνουν διαδηλώσεις. [...] Η σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία χρειάζεται σε αυξανόμενη κλίμακα "επιτηδευμένη" περίπλοκη εργασία για να επιταχύνει το ρυθμό παραγωγής ώστε μέσα από ένα τέτοιο επιταχυνόμενο ρυθμό να παράγει και να αξιοποιεί υπεραξία. Για τους κρατούντες ο ιδανικός τύπος διανοούμενου θα ήταν ο συνδυασμός μιας ανώτατης επιστημονικής ειδίκευσης με ελάχιστες κοινωνικές γνώσεις και ενδιαφέροντα, δηλαδή απάνθρωπος με τεχνική τελειότητα. [...] Οι μάζες των σημερινών φοιτητών είναι οι αυριανοί μισθωτοί εργάτες. [...]

ΥΓ. Στο βιβλίο "Η επανάσταση είναι αλλιώς", ο Ερνστ Φίσερ απαντάει σε δέκα ερωτήματα που του θέσανε μαθητές με επιστολή τους, το 1970 -για αυτό κι ενδεχομένως να μην υπάρχει πληρης αντιστοιχία με τα σημερινά δεδομένα στις απαντήσεις του.