Ματιές περγελάχτρες

Ωραίο φεγγάρι χτες ε;
Την ώρα που το χάζευα, με πήρε τηλέφωνο ο συμπλογκερίτης Σαλαχαντίν. Δεν ένιωθε πολύ καλά, και του είπα ότι μάλλον είναι ματιασμένος. Μη γελάτε σας παρακαλώ, πιστεύω στο μάτι, χωρίς καμία λογική, χωρίς κανένα επιχείρημα. Μάλλον είναι αυθυποβολή. Ωστόσο από μικρός, όποτε δεν ένιωθα καλά κι έβλεπα τη μάνα μου να κουνά μυστηριωδώς τα χείλια της, αμέσως άρχιζα να νιώθω καλύτερα.
Στη συνέχεια συζητήσαμε για άλλες τεχνικές ξεματιάσματος, όπως αυτή σε κάποια χωριά της Κρήτης, με το αλάτι και τη διπλωμένη πετσέτα. Ακολούθως ήρθε η αποκάλυψη (ναι, είμαι τόσο τυχερός και αδαής ίσως, που ακόμα και τώρα που τριανταρίζω -μπλιαχ- βιώνω καινούργιες εμπειρίες ή γνώσεις ως “αποκάλυψη”): Σύμφωνα με κάποιον χημικό, φίλο του Σαλαχαντίν, το αν θα διαλυθεί ή όχι το λάδι στο νερό, κατά την πλέον διαδεδομένη μέθοδο ξεματιάσματος, ουδεμία σχέση έχει με τη μεταφυσική. Απλώς σχετίζεται με την ποσότητα οξέων του λαδιού… Γαμημένοι επιστήμονες, τίποτε δεν αφήνετε ανεξήγητο…

(Παρέκβαση: Εντούτοις ως επί το πλείστον είμαι ένας βαρετός ορθολογιστής και υλιστής. Σε φοιτητοκουβέντες προ ετών, ξέρετε τώρα, μισοφωτισμένα φοιτητικά δωμάτια με φτηνό κρασί και μπόλικο καπνό και με τη φάτσα του Τσε στον τοίχο, ξιφουλκούσα εναντίον του αλαφροΐσκιωτου ποιητή μας, του Νικολάκη Διάσελου, με αφορμή ίσως την κλασικότερη και πιο κλισέ συζήτηση που κάνουν οι φοιτητές: ύλη ή πνεύμα; Για μένα ακόμη και τα συναισθήματα είναι χημικές διεργασίες του εγκεφάλου, οπότε για να αποδείξω του λόγου το αληθές κοπανούσα στον τοίχο του κεφάλι του Διάσελου, για να καταλάβει πως αν πάθει κάτι το υλικό ξεροκέφαλό του και σταματήσουν οι εγκεφαλικές λειτουργίες, δεν θα υπάρχει πνεύμα…).

Οπότε, αφού έκλεισα το τηλέφωνο, έκατσα και είδα στο ντιβιντί την τελευταία γουαντιαλενική ταινία, το Scoop, το οποίο πρόθυμα κατακρεούργησαν οι απανταχού σινεκριτικοί. Εμένα βέβαια με άρεσε, καθότι είμαι φαν τόσο του Γούντι όσο και της Σκάρλετ Γιοχάνσον. Το θέμα μας όμως δεν είναι η ταινία, αλλά το θέμα της, που είχε ένα μεταφυσικό σεναριακό τρικ: Ενας πεθαμένος δημοσιογράφος εμφανίζεται με τη βοήθεια ενός ψευτομάγου μπροστά σε μια αδαή φοιτήτρια δημοσιογραφίας για να της δώσει το τελευταίο "λαβράκι" του. Ουδόλως με ενόχλησε αυτό το ενδεχομένως αφελές εύρημα, άλλωστε μιλάμε για τέχνη, τη μεγαλύτερη περγελάχτρα*. Και μετά θυμήθηκα αυτό στο οποίο συμφωνήσαμε με τον Σαλαχαντίν: ορθολογισμός πάνω από όλα, αλλά και λίγος μυστικισμός με μέτρο στη ζωή μας δεν βλάπτει, ίσα ίσα για να κρατάμε μια πισινή βρε αδερφέ...

Γράφει σχετικά ο Μαξ Φρις στο βιβλίο του Homo Faber:

Τι θα πει μοίρα; Για να θεωρήσω το απίθανο ως αληθινό γεγονός δεν χρειάζομαι κανενός είδους μυστικισμό. Μου φτάνουν τα μαθηματικά.
Μιλάω λοιπόν με μαθηματικά:
Το πιθανό (σε 6.000.000.000 ζαριές με το ίδιο ζάρι, βγαίνουν κατά προσέγγιση 1.000.000.000 άσοι) και το απίθανο (δηλαδή σε έξι ζαριές με το ίδιο ζάρι να βγουν, λέμε, έξι άσοι) δεν διαφέρουν ουσιαστικά. Διαφέρουν στη συχνότητα, και το συχνότερο φαίνεται από την αρχή το πιο πιστευτό. Όταν όμως προκύψει μια φορά το απίθανο, δεν σημαίνει ότι γίνεται κάτι το θεϊκό, κάποιο θαύμα και τα συναφή, όπως θα ήθελε πολύ ο κάθε αδαής. Όταν μιλάμε για πιθανότητες, συμπεριλαμβάνεται πάντα και το απίθανο, ως μια ακραία εκδοχή του πιθανού, κι όταν πραγματοποιείται αυτό το απίθανο, για ανθρώπους σαν κι εμάς (τους τεχνικούς) δεν υπάρχει κανένας λόγος να απορούμε, να ταραζόμαστε, να το ρίχνουμε στο μυστικισμό.
[…]
Αναρωτήθηκα πολλές φορές τι εννοούν οι άνθρωποι όταν μιλάνε για σπουδαίες εμπειρίες. Εγώ είμαι τεχνικός και βλέπω τα πράγματα όπως είναι. Βλέπω πολύ καλά αυτά για τα οποία μιλάνε, δεν είμαι τυφλός, εννοείται. Βλέπω το φεγγάρι πάνω από την έρημο [...] φωτεινότερο από κάθε άλλη φορά ίσως, αλλά σαν μια μετρήσιμη μάζα που περιστρέφεται γύρω από τον πλανήτη μας, ζήτημα βαρύτητας, ενδιαφέρον, αλλά γιατί "σπουδαία εμπειρία"; Βλέπω τους μυτερούς βράχους, μαύρους στο φεγγαρόφωτο. Μπορεί να μοιάζουν με τις πελώριες ράχες των προϊστορικών ζώων, όμως εγώ ένα πράγμα ξέρω: είναι βράχοι, πετρώματα, πιθανώς ηφαιστειογενή, όμως για να εξακριβωθεί αυτό χρειάζεται γεωλογικός έλεγχος.

* Περγελάχτρα: στο κρητικό ιδίωμα αυτή που σε κοροϊδεύει, σε περιγελάει.