Απωθημένο, ετών 17

Το πρώτο μουσικό περιοδικό που είχα την τύχη να διαβάσω ήταν το εικονιζόμενο Ποπ+Ροκ με την ανασκόπηση της δεκαετίας του 80. Φυσικά τότε γνώριζα ελάχιστα από τα παρουσιαζόμενα συγκροτήματα. Ομως στα επόμενα χρόνια, η συγκεκριμένη έκδοση αποτέλεσε πολύτιμο μπούσουλα για τις μουσικές μου αναζητήσεις.

Στο εν λόγω τεύχος όμως -από τότε ακόμα- υπήρχε ένα συγκεκριμένο άρθρο που με ενοχλούσε λόγω της στρυφνότητας και του απαξιωτικού τόνου του. Σήμερα, γνωρίζοντας ένα δυο πράγματα παραπάνω, εξακολουθώ να βρίσκω αποπροσανατολιστικό και βαθύτατα συντηρητικό το εν λόγω κείμενο (κάποια του σημεία μάλιστα μου θυμίζουν τους φιλιππικούς των χριστιανικών νεανικών περιοδικών κατά της ροκ μουσικής). Ενδεχομένως, αν ήμουν μεγαλύτερος σε ηλικία τότε, να είχα στείλει μια επιστολή. Πλέον το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να γράψω τις ενστάσεις μου εδώ. Το όνομα του αρθρογράφου δεν έχει σημασία. Αλλωστε είναι καταξιωμένος στο χώρο, γνώστης της μουσικής, αλλά κολλημένος με τα 60'ς, οπότε προκαλεί απορία πραγματικά γιατί του είχε ανατεθεί τότε η ανασκόπηση του ροκ στα 80'ς.

Το άρθρο χωρίζεται σε ενότητες για το mainstream rock, το punk-hardcore, το χιπ χοπ (το οποίο παραλείπω εντελώς διότι ως είδος με αφήνει αδιάφορο) και το post punk-dark wave. Ακολουθούν εκτεταμένα αποσπάσματα (τονισμένα, σε παρενθέσεις, τα δικά μου σχόλια).

Στη δεκαετία του '80 το χτύπημα δημιουργεί αγιάτρευτη πληγή και το rock αργοπεθαίνει (από την αρχή στο ψητό, παρουσιάζει την άποψή του ως αξίωμα, μια ακόμη Κασσάνδρα από τις πολλές που γράψανε επικήδειους της ροκ). Δεκάδες παράγοντες έρχονται να το αποτελειώσουν, γεγονός που σε κάνει ν' αναρωτιέσαι αν αυτή η λαϊκή μουσική έκφραση υπήρξε τόσο απεχθής ή αποτροπιαστική με αντικειμενικά κριτήρια. Στα 80's δεν συνέβη το παραμικρό. Ούτε καν η εμφάνιση κάποιου Μεσσία του rock δεν επετράπη. Το '50 είχαμε τον Presley, το '60 τους Beatles, το '70 τους Sex Pistols. Το '80 είχαμε πολλούς και αδιάφορους.

Οι καιροί έχουν αλλάξει σημαντικά και οι συνθήκες δεν είναι ίδιες μ' αυτές που επικρατούσαν πριν 20 ή 30 χρόνια, όταν ο ρόλος του rock'n'roII ήταν πέρα για πέρα καθοριστικός και ουσιώδης. Σήμερα οι δονήσεις επηρεάζουν όλο και χαμηλότερα σημεία του ανθρώπινου σώματος. Στα πρώτα 18 χρόνια, δηλαδή μέχρι το 1973 περίπου, οι δονήσεις ήταν συγκεντρωμένες στο ηλιακό πλέγμα, δηλαδή στην περιοχή της κοιλιάς και σε ελάχιστες περιπτώσεις ανέβαιναν πιο πάνω, δηλαδή μέχρι την καρδιά. Από το 1975 μέχρι σήμερα οι δονήσεις κατευθύνονται στα κατώτερα κέντρα, κυρίως στα γεννητικά όργανα, π.χ. ο ρυθμός της disco που εφευρέθηκε εκείνη την εποχή διήγειρε αποκλειστικά αυτά τα κέντρα, γιατί ήταν ο ρυθμός της γενετήσιας επαφής (αδυνατώ να καταλάβω γιατί απαρνείται τον σεξουαλικό χαρακτήρα της μουσικής -του ρυθμού γενικότερα- ο οποίος ανέκαθεν συνδέονταν με τη μουσική. Μήπως θεωρεί το σεξ αμαρτία;). Κάθε βίαιη ή επιθετική μουσική κραδαίνει όλο και χαμηλότερα κέντρα (βίαιους και επιθετικούς όμως θεωρούσαν οι αρτηριοσκληρωτικοί της εποχής και τους Μπιτλς και τους Στόουνζ).

Ο εκφυλισμός της μαύρης μουσικής σ' όλα αυτά τα περιστασιακά street beat, acid, rap κλπ που μόνο τη βία προωθούν μέσα από ένα συνεχόμενο, επαναλαμβανόμενο ρυθμό με βάση τα κρουστά (ηλεκτρονικά και μη) (πλάκα μας κάνει; οι επαναλαμβανόμενοι ρυθμοί χαρακτηρίζουν πολλά είδη μουσικής -κράουτ, τζαζ, ακόμη και τα απλά ποπ-ροκ τραγουδάκια στον επαναληπτικό ρυθμό των 4/4 στηρίζονται) αποκλειστικά καθοδικό (προς την Κόλαση;;;) και κατάλληλο για τ' ανθρωποειδή της Λεμούριας Φυλής, όχι για τον άνθρωπο του 2000 μ.Χ. Δεν έχετε παρά να παρατηρήσετε τον τρόπο που χρησιμοποιούν για ν' αποδώσουν αυτά τα τραγούδια... συγνώμη, αυτούς τους ρυθμούς (γιατί δεν έχουν την παραμικρή σχέση με μουσική). Οι γροθιές σφιγμένες, κινήσεις που θυμίζουν αυτές των πυγμάχων και ύφος επιθετικό (είναι βλάκας ή εξεπιτούτου ξεχνά τις υψωμένες γροθιές των Μαύρων Πανθήρων;). Φυσικά τόσο το σεξ όσο και η βία φέρνουν στην επιφάνεια τον ζωώδικο χαρακτήρα του ανθρώπου (ο χριστός και απόστολος! Εχει πρόβλημα με το σεξ, ξεκάθαρα. Τι φροϊδικά συμπλέγματα κουβαλάει ο άνθρωπος;).

Αντί ο άνθρωπος να κυριαρχεί στο κτήνoς, το κτήνoς, μέσω των ενστίκτων, επιβάλλεται στον άνθρωπο (σιξ, σιξ, σιξ, δε νάμπερ οφ δε μπιστ, σέηταν σέηταν!).

1 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1984 . Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΚΑΜΠΗ

Όσο βλέπουμε τις μεγαλειώδεις περιοδείες των Rolling Stones, U2, Queen κλπ. καταλαβαίνουμε πως το rock απογυμνώθηκε εντελώς από το κοινωνικό, ιδεολογικό του υπόβαθρο (λες και δεν είχε ήδη συμβεί αυτό με τις σουπερ περιοδείες των Ζέπελιν, των Χου, των Φλόιντ...). Η κυριαρχία των ειδώλων, είτε αυτά λέγονται Cure, είτε R.E.M., είτε Siouxsie & The Banshees, διαιωνίστηκε μέσα από τα τηλεοπτικά κανάλια. Σήμερα το Μτν είναι η καταστροφή του rock. Ελέγχεται αποκλειστικά από πολυεθνικές εταιρίες και οι καλλιτέχνες που προωθούνται αξιολογικά ανήκουν σε μία κατηγορία πολύ κάτω του μέτριου. Δεν προσφέρουν τίποτα, ακόμα και στον εαυτό τους.

H συνταγή είναι απλή. Εκμεταλλευόμενοι τον κλονισμό των πιστεύω, προσφέρουν αυτό που λείπει από τον κόσμο και το έχει ανάγκη. 0λα τα τραγούδια σήμερα μιλούν για έρωτα. Εναν έρωτα εκτρωματικό, όπως τον έχει συνηθίσει η κοινή γνώμη (ενώ τα πρωτόλεια ροκ τραγούδια του '50 ανέλυαν την καντιανή φιλοσοφία και την κινεζική πολιτιστική επανάσταση...). Στερημένο από την πραγματική αγάπη (εδώ μιλάει ο χίπης ή ο χριστιανός που κρύβει μέσα του...) και εδραιωμένο στο πάθος.

Ενα σας λέω κι έχει σχέση με παρατηρήσεις προσωπικές. Προσέξτε σε κάποιο κλαμπ, το πώς συμπεριφέρονται τα αγοράκια και τα κοριτσάκια. Ολοι/ες θέλουν να ζήσουν στιγμές σαν κι αυτές του Club Μτν (ως φαινόμενο δεν ήταν καινούργιο. Ανάλογα τηλεοπτικά χορευτικά σόου υπήρχαν και στα 60'ς). Τους έχουν δημιουργήσει την ανάγκη να μιμηθούν τα ανδρείκελα με τα φανταχτερά ρούχα και το ανέμελο ύφος. Θέλουν να μας πείσουν για το «νέο καπιταλιστικό όραμα» όταν ο καπιταλισμός αργοπεθαίνει σ' όλα τα επίπεδα (συγγνώμη; Μακάρι να πέθαινε ο καπιταλισμός, αλλά δυστυχώς αυτό που πέθαινε την εποχή εκείνη ήταν ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Ο,τι θέλει γράφει ο τυπάς).

Το rock υπήρξε σίγουρα η μεγαλύτερη και επικερδέστερη αγορά των τελευταίων χρόνων. Παλιά λειτουργούσε σαν μεταφορέας μηνυμάτων (σιγά μη λειτουργούσε και ως "μετακομίσεις μεταφορές ο Μήτσος". Φορέας, και όχι μεταφορέας, αγαπητέ). Τώρα λειτουργεί σαν μεταφορέας δισεκατομμυρίων. Πάρτε όλες τις κινήσεις των τελευταίων 12-15 χρόνων. Punks, skins, mods, νεοψυχεδέλεια κτλ. αμέσως μετά την εμφάνισή τους, δημιουργούνταν και η κατάλληλη μόδα (ενώ το hippie look δεν είχε κατακλύσει τις πασαρέλες, ε;).

ΑΝΑΡΧΟ PUNK ΤΕΛΟΣ - ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ HARDCORE

Το rock με την αμφισβήτηση και την αντίδραση ήταν στενά συνδεδεμένο. Στο τέλος των '70's σαν ιδέα και δομή είχε αποκτήσει τεράστιες διαστάσεις. Τότε εμφανίστηκάν οι Crass, μία αναρχοκομμούνα και η εταιρία τους. Ομως δεν είχαν κάποιο επιτήδειο McLaren για να τους διώξει από την αφάνεια. Αν κάποιο album τους πούλαγε γύρω στις 15.000 κόπιες, το θεωρούσαν επιτυχία. Η αδυναμία τους να γράψουν καλή μουσική τους στέρησε τη δημοτικότητα (μωρ' τι μας λες! Δηλαδή αρκεί να γράφεις καλή μουσική για να είσαι δημοφιλής; Αρα όσοι είναι δημοφιλείς γράφουν και καλή μουσική;).

Οι Clash δυστυχώς επαναπαυτηκαν στη δημοτικότητά τους κι αυτό τους εκμηδένισε. Το μεγαλυτερο όμως σφάλμα της καριέρας τους ήταν και το μοιραίο. Δέχτηκαν τις προτάσεις των αμερικάνων κι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους για να βρουν τις ανέσεις και το ευκολο χρήμα (μαλακίες... Οι Κλας ήταν πάντα αμερικανόφιλοι μουσικά. Το αποδεικνύει αυτό και η δισκάρα Λόντον Κόλιγκ αλλά και το προ Κλας συγκρότημα του Στράμερ, οι 101ers). Το άλμπουμ τους "Cut The Crap" ήταν το χειρότερο της καριέρας τους. 'Ισως προσπαθουσαν μ' αυτό τον τίτλο να πείσουν τους εαυτους τους να «κόψουν τις μαλ...».

Το κακό μ' αυτή τη μουσική (το hardcore punk) ήταν ότι εκινείτο σε αυστηρά περιορισμένα πλαίσια. Το πεδίο δράσης ήταν μικρό. Οι συνθέσεις και οι φόρμες επαναλαμβάνονται, το hardcore δεσμευεται από την ίδια του τη φυση. Τα σόλο λείπουν παντελώς (ναι ρε γμτ., φαντάζομαι πως οι Dead Kennedys θα ήταν καλύτεροι αν είχαν τον Μπλακμορ στη σύνθεσή τους, να σολάρει ασταμάτητα...)

Υπήρχαν δεκάδες συγκροτήματα που συνέχισαν να παίζουν τα επόμενα χρόνια, αλλά στην κυριολεξία δεν ήξεραν τι τους γινόταν. Βάραγαν στα μαυρα σκοτάδια. Ασχετοι, άχρονοι, κακότεχνοι, δήθεν στο όνομα του αυθορμητισμου επιτρέπονται όλα. Η ασχετοσύνη και η μουσική άγνοια από πότε θεωρουνται μορφές τέχνης, ή έστω αντιτέχνης; Μόνο που για να κάνεις αντιτέχνη, πρέπει να γνωρίζεις την πραγματικη φυση της τέχνης, αλλιώς πώς ζητάς ν' απορρίψεις κάτι που δεν γνωρίζεις;

Ασχετοι δημοσιογράφοι περιοδικών, που οι γνώσεις τους βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο μ' αυτών που παίζουν noise, διατυμπανίζουν πως αυτή η άθλια θορυβώδικη έκφραση είναι το νέο undergrountf. Οι Sonic Youth, οι Live Skull, οι Firehouse οι Killdozer και εκατοντάδες άλλοι έσπασαν τους φραγμούς μεταξύ hardcore και μoντέρνoυ rock και βυθίστηκαν μέσα στην ασχετοσύνη και την κακοτεχνία τoυς (ελεος! κακότεχνοι οι Σόνικ Γιουθ; ασχετοι; Παρά την τεράστια φρη τζαζ μουσική παιδεία τους;). Ελεεινoί junkies, στα στάδια ψυχικής, πνευματικής και ψυχικής αποσύνθεσης, προωθούν απροκάλυπτα την ιδεολογία της πρέζας και παίρνουν στο λαιμό τους όλους τους ανεγκέφαλους κρετίνους που επιδιώκουν να τους μιμηθούν. Ευτυχώς που πνίγηκαν μέσα στα ίδια τα περιττώματά τους (καλά εδώ ο συντηρητισμός του είναι απροκάλυπτος, λες και ακούω αμερικανό τηλεοπτικό ιεροκήρυκα...). Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το πώς θα προμηθευτούν την επόμενη δόση τους και βρήκαν τον εύκολο τρόπο, να πουλάνε μουσική πρέζα στους ηλίθιους που τους δέχονται (ηλίθιος είσαι και φαίνεσαι).

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΓΟΤ8ΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΑΣΤΩΝ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

Τον Μάιο του 1980 ο lan Curtis κάνει τη μεγαλύτερη βλακεία της ζωής του. Αυτοκτονεί. (άνευ σχολίου... πώς να σχολιάσεις αυτήν την ατάκα;). Ταυτόχρονα έδωσε τέλος και στη σκοτεινότερη μπάντα του rock. Τους Joy Division. Αυτοί μαζί με τους Cure (αποκορύφωμα της νεκροφιλίας) και τους Siouxsie & The Banshees φόρτωσαν το δύστυχο το rock με μια νέα βάση, που δυστυχώς δεν μπορούσε ν' αντέξει: Sex και θάνατο. Φετιχισμό και ταμπού. Νεκρολαγνεία και απαισιοδοξία (ανθρώπινα συναισθήματα ωστόσο που έχουν απασχολήσει αιώνες τον ανθρώπινο πολιτισμό).

Οι Bauhaus υιοθετούν τη φάτσα του ανδρογύναιου που προώθησε πρώτος ο Bowie και την κάνουν μόδα (ναι, το κακό πού είναι όμως;). Ο κιθαρίστας τους Dθπίθl Ash καθιερώνει και το χτένισμα του κοκοφοίνικα. Τον ξεπέρασε όμως ο Robert Smith, μέχρις ότου ανακάλυψε μια φωλιά αράχνης στο κεφάλι του (πετυχημένο το αστειάκι, γελάσαμε...).

Οι Birthday Party επιδιώκουν τον έσχατο μηδενισμό και απαισιοδοξία μέσα στο "Prayers Οπ Fire" που τότε έσπαγε τα τύμπανα, ενώ τώρα σπάει κάτι άλλο, πιο χαμηλά. Ο Nick Cave, δυστυχώς, σήμερα έχει γίνει θρύλος. Ενας πρεζάκιας(!!!), κομπλεξικός με έντονο οιδιπόδειο, μπορεί και επηρεάζει σήμερα τους νέους (πράγματι, πρέπει να σώσουμε τους νεους από τη διαφθορά και την ανηθικότητα του ροκ).

Οι Cure και οι Joy Division διατήρησαν τη μιζέρια (οι τζόι ντιβίζιον; Οι οποίοι διαλύθηκαν το '80 μετά τη "βλακεία του Ιαν Κέρτις", όπως με τόσο τακτ το έθεσες; Πώς λοιπόν ένα διαλυμένο συγκρότημα "διατήρησε" οτιδήποτε;). Κάπου επηρεάστηκαν από τους Doors κι έθεσαν τις βάσεις στο μελλοντικό Γοτθικο σύνδρομο.

Ο αρρωστημένος ρομαντισμός που προωθεί την απαισιοδοξία έγινε σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης γενιάς (αναρωτιέμαι τι άποψη έχει για τον Καρυωτάκη ο εν λόγω κύριος...). Τα επόμενα χρόνια είχε γεμίσει ο κόσμος Γότθους, που οι περισσότεροι ακολουθούσαν τη μόδα.

Ηταν μία πολύ περιληπτική αναφορά στη μουσική σκηνή της δεκαετίας του' 80. Δεν τελείωσα. Κάποτε θα συνεχίσω. Μέχρι τότε προσέξτέ τον Sting, τον David Sylvian και τους Tears For Fears.. Εχουν κάτι κοινό. Αυτό το κάτι θα γίνει πηγή έμπνευσης στη νέα δεκαετία (αυτή ήταν η καλύτερη ατάκα του. Μεγάλε, να πας να παίξεις Τζόκερ. Επεσες μέσα και στους τρεις, ειδικά στους Τears for fears και τον Στινγκ... Ξεχασες να αναφέρεις όμως τη Σοφία Βόσσου και τους παπαροκάδες....).