Πέτα τα βιβλία, πάμε παραλία, γράψε στο μαγιό σου τη βαθμολογία

Στο ταξί, ψιλοκουβεντούλα με τον οδηγό περί παντοσεπιστητού, ναπερναϊώρα βραδερφέ. Κάπου στη στροφή της Λαγκαδά για Ηλιούπολη, ένας επαίτης στο φανάρι απλώνει προς το μέρος μας, ζητώντας ελεημοσύνη, ένα χέρι που δεν μοιάζει και πάρα πολύ με χέρι. Ο ταξιτζής φορτώνει, βρίζει “να κατέβω να τον πλακώσω στα χαστούκια, με ρωτάει αν θέλω να δω το χέρι του, με ρωτάει αν μου χαλάει τη μέρα, με ρωτάει αν μου ήρθε εμετός με αυτό που είδα”, εγώ περιμένω να πάρει ανάσα, λέω, πάντα διαλλακτικός και πρόθυμος να συμφωνήσω με τον συνομιλητή μου, ειδικά όταν αυτός είναι διπλάσιος από μένα με κάτι χερουκλεσνά, “τι φταίνε κι αυτοί, οι δουλέμποροι που τους φέρνουν απ' τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία φταίνε”, “ε μα κι αυτοί εκεί πέρα δεν ξέρουν τι θέλουνε”, ξαναξεσπάει ο οδηγός, “μου 'ρχονται όλοι εδώ απ' τις πρώην κομμουνιστικές χώρες και σου λένε τι καλά που ήταν με το καθεστώς, ε αμα ήταν τόσο καλά, γιατί το ρίξανε το καθεστώς”, “αλήθεια, γιατί;” τον ρωταθωίζω και χειλιοκρεμιέμαι απάνω του όπως κρεμότανε απ' τα βράχια ο Συλβέστερ Σταλόνε στο Κλιφχάνγκερ, “να σου πω εγώ γιατί”, μου λέει ο ταξιτζής, “γιατί βλεπανε την Ελλάδα πόσο πλούσια χώρα είναι, γιατί μη νομίζεις, υπάρχει πολύ χρήμα στην Ελλάδα, και τα καθεστώτα τους δεν τους αφήνανε να 'ρθουνε εδώ πέρα, οπότε το ρίξανε το καθεστώς, και πλακώσανε όλοι εδώ πέρα, και τώρα μου το παίζανε και κακομοίρηδες και τι καλά που ήταν με τον Στάλιν. Και να σου πω και τ' αλλο: τράβα, ας πούμε, τώρα στη Θάσο: Οσο κι αν ψάξεις Ελληνα να κάνει διακοπές δεν θα βρεις. Ολοι ρωσοπόντιοι είναι. Πρώτα μας πήρανε τις δουλειές, τώρα μας παίρνουνε και τις διακοπές”.

(όσοι ξέρετε τον ήπιο, στα όρια της δειλίας, χαρακτήρα μου, θα έχετε καταλάβει φυσικά δεν επιχειρηματολόγησα, αλλά περιοριστήκα μόνον σε ένα κούνημα του κεφαλιού γεμάτο κατανόηση).

Και τώρα, μετά τη βαρετή θεμάσχετη περιαυτολογία, το κυρίως άρθρο:

Νοσταλγός του καθεστώς

(προς το συνάδελφο διορθωτή: γνωρίζω ότι η λέξη “καθεστώς” είναι σε λαθος πτώση. Παρακαλώ να μείνει ως έχει, ποιητική αδεία, προκειμένου να κάνει ρίμα με τη λέξη “νοσταλγός”).

του Πάνου Αιφνησοβαρεμένου

Ο Μάριο Ρόλιγκ φιλοξενήθηκε επί τρεις μήνες σε σωφρονιστικό ίδρυμα της Στάζι, το 1987. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, η ανάμνηση αυτής της εμπειρίας δεν του είναι ιδιαίτερα ευχάριστη. Είναι ένας απ' τους 250.000 πολιτικούς κρατούμενους στην Ανατολική Γερμανία που θέλουν την αναγνώριση των παθών τους και να μπει ένα τέλος στη νοσταλγία για το καθεστώς. Στα 41 του, σήμερα, περιγράφει τη φυλακή σαν ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το έγκλημά του; Προσπάθησε να φυγει απ' την Ανατολική Γερμανία, για να γλιτώσει απ' τις πιέσεις της Στάζι να ρουφιανέψει φίλους του απ' το Δυτικό Βερολίνο. Ο Ρόλιγκ αρχικά φάνηκε ότι θα μπορούσε να συνεχίσει κανονικά τη ζωή του μετά την πτώση του Τείχους. Έκανε οικογένεια και απολάμβανε τη ζωή του στην Ενωμένη Γερμανία μέχρι που μια μέρα κατέρρευσε, όταν συνάντησε τυχαία, το 1999, σε ένα πολυκατάστημα έναν από τους ανακριτές του. Εκείνη τη νύχτα αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει. Εκτοτε υποφέρει από μετατραυματικό στρες. Δεν μπορεί να εργαστεί και μπαινοβγαίνει σε ψυχιατρικά ιδρύματα. Ωστόσο, ο Ρόλιγκ ανησυχεί και για κάτι ακόμη: τη νοσταλγία που αναπτύσσουν πολλοί συμπατριώτες του για την Αν.Γερμανία, την οποία θεωρεί ότι εν πολλοίς τροφοδοτεί το Αριστερό Κόμμα. Θεωρεί ότι κάποιοι παραβλέπουν τη σκληρότητα του καθεστώτος, που περιόριζε τους πολίτες του πίσω από ένα τείχος, τους κατασκόπευε, και κατεδίωκε οποιονδήποτε ασκούσε κριτική, αναδεικνύοντας αντίθετα την άποψη ότι η Ανατολική Γερμανία είχε ένα εξαιρετικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, καλά σχολεία και μηδενική ανεργία. O Ρόλιγκ αυτήν την περίδο προσπαθεί να ξεπεράσει τα ψυχολογικά του, ταυτόχρονα όμως έχει επιδοθεί σε μια καμπάνια κατά της νοσταλγίας του καθεστώτος, και υπέρ της απόδοσης σύνταξης σε όσους φυλακίστηκαν και καταδιώχθηκαν από τη Στάζι. Ήδη έχει αρχίσει να σημειώνει κάποιες μικρές νίκες: Τον περασμένο μήνα κέρδισε μια δικαστική διαμάχη με έναν πρώην αξιωματούχο της Στάζι ο οποίος τον αποκάλεσε αρχιψεύταρο σε κάποιο διαδικτυακό φόρουμ. Τα 2.785 ευρώ που κέρδισε ο Ρόλιγκ θα τα χρησιμοποιήσει για να πραγματοποιήσει ένα απ' τα όνειρά του: μια κρουαζιέρα στη Νέα Υόρκη...

Προφανώς, ένα απ' τα πράγματα που κάνουν τον κύριο Ρόλιγκ να χάνει τον ύπνο του, είναι και κάποιες δημοσκοπήσεις που διενεργούνται τελευταία στη Γερμανία, σύμφωνα με τις οποίες περισσότεροι από τους μισούς πρώην ανατολικογερμανούς βλέπουν με συμπάθεια τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Ο Μπίργκερ είναι 30 χρονών. Επιτυχημένο στέλεχος μιας επιχείρησης (χρυσομειράκιον δηλαδή), σχεδιάζει τις καλοκαιρινές του διακοπές κάπου στη Μεσόγειο. Θα έλεγε κανείς πως είναι η περίτρανη απόδειξη της επιτυχίας του καπιταλιστικού συστήματος. Εντούτοις ευθαρσώς δηλώνει: "Οι περισσότεροι Ανατολικογερμανοί περνούσαν καλά. Εν πάση περιπτώσει δεν νομίζω ότι είναι και πολύ καλύτερα τα πράγματα σήμερα. Τότε υπήρχε η Στάζι, σήμερα η Schäuble και η GEZ. Τότε δεν μπορούσες να φύγεις απ' τη χωρα λόγω του καθεστώτος, σήμερα λόγω της φτώχειας".
Αναγνωρίζει βέβαια ότι την καταπίεση του καθεστώτος και την κατακρίνει. Παρόμοιες απόψεις, υπερασπιστικές του καθεστώτος της πρώην ανατολικής Γερμανίας, εκφράζει σήμερα, είκοσι χρόνια από την πτώση του τείχους, το 57% των ανατολικογερμανών. Το 49% θεωρεί πως τα θετικά στοιχεία του καθεστώτος ήταν περισσότερα από τα αρνητικά, και πως η ζωή, παρά τα προβλήματα, ήταν σε γενικές γραμμές καλή. Κι ένα 8% αρνείται κατηγορηματικά κάθε κριτική στο καθεστώς και δηλώνει καθαρά και ξάστερα πως η ζωή στην Ανατολική Γερμανία ήταν καλύτερη απ' τη ζωή στην ενωμένη Γερμανία. Ο Μπίργκερ είναι επίσης ξεκάθαρος: “Ακόμη και χωρίς την επανένωση, θα είχα μια εξίσου καλή ζωή”.

Διαβάστε περισσότερα και καλύτερα και τελος πάντων πιο καθρεφτίζοντα: 1, 2, 3

ΥΓ. Προς τον αγαπητό συνάδελφο υλατζή: η φωτογραφία που ζητώ να συνοδεύει το κείμενο, ενδεχομένως να είναι μην ταιριάζει απόλυτα με το κείμενο, ωστόσο η νεαρά νοσταλγός της φωτογραφίας έχει εξαιρετικό πρόσωπο, τραβηχτικό τολμώ να πω, κι εν πάσει περιπτωση ομορφαίνει ένα κατά τ' αλλα βαρετό κείμενο. To δε βίδεο που ακολουθεί είναι μια ακουστική αλλά και συνάμα οπτική όασις...