14 Σεπ 2008

Τα αυγά του Μετρ

Σίγουρα τους έχετε όλοι προσέξει, αυτούς που είναι βασιλικότεροι του βασιλέως. Λέει για παράδειγμα ο χι βουλευτής του ΠΑΣΟΚ: «Εμείς, όταν γίνουμε κυβέρνηση (σ.σ. εδώ γελάμε), θα ασκήσουμε κοινωνική φιλολαϊκή πολιτική». Με το πέρας αυτής της προτάσεως, εμείς θα έχουμε κυλιστεί χάμω απ’ τα γέλια, όχι όμως και το τσιράκι, ο παρατρεχάμενος, ο βασιλικότερος του βασιλέως, ο οποίος, όπου σταθεί κι όπου βρεθεί, θα αναπαράγει την προηγούμενη πρόταση ως εξής: «Όταν έρθουμε εμείς στα πράγματα, ο κοσμάκης θα τρώει με χρυσά κουτάλια, θα αυξηθούν οι μισθοί, θα μειωθούν οι τιμές και η φορολογία, θα υπάρχει πλούτος να φαν κι οι κότες!».

Είπα κότες και θυμήθηκα να φτάσω στο ψητό, δηλαδή στα αυγά. Και όχι σε όποια και όποια αυγά αλλά στα «Μοιραία Αυγά» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, φετινή έκδοση των εκδόσεων Αρμος.

Ορίστε η περιγραφή του βιβλίου, απ’ το οπισθόφυλλό του:

Μια αλληγορία, μια παραβολή, ένα αδυσώπητο χτύπημα στον φαύλο κύκλο της ανθρώπινης σκληρότητας και του ζόφου που σκεπάζει έναν ολόκληρο λαό.

Το αντεστραμμένο είδωλο του καθεστώτος στο κάτοπτρο της σάτιρας. Μέσα από μεγεθυμένες λεπτομέρειες, ο ποιητής καταθέτει το χερουβικό του χρησμό, ότι το κενό της εξουσίας που υπάρχει στους ουρανούς δεν μπορεί να γεμίσει με την απερίγραπτα τραγική βία ενός καθεστώτος που στηρίζεται στην άγνοια και στα μισθωμένα χαμόγελα των υποτακτικών του.

Τα "Μοιραία αυγά" είναι ένα έργο προφητικό, ένα σφιχταγκάλιασμα με το επερχόμενο μέλλον, μια κλεφτή ματιά στην αειθαλή πραγματικότητα των αντινομιών ενός καθεστώτος που συνέθλιψε τον άνθρωπο και κατακρεούργησε τα οράματά του.

"Μοιραία αυγά", μια κολάσιμη πρόθεση και πράξη ενός δημιουργού, μια απελπισμένη ικεσία, μια ταπεινή παράκληση για να αποφευχθεί η βλάσφημη απώλεια του ανθρώπου.

"Μοιραία αυγά", η κατακλυσμική απομυθοποίηση ενός ολόκληρου καθεστώτος.

Δεν γνωρίζω ποιος, ο μεταφραστής ή η επιμελήτρια -που έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά στη συνολική έκδοση του βιβλίου- ή κάποιος άλλος, ευθύνεται για αυτήν την περιγραφή. Αλλά τη θεωρώ εξοργιστική. Και ατυχή. Υφολογικά παραπέμπει σε τρέιλερ αμερικανικού action drama: «Ράμπο, ένας άνθρωπος με μία αποστολή. Ράμπο, μοναχικός πολεμιστής ενάντια στις εχθρικές στρατιές. Ράμπο, η απόλυτη εξουδετέρωση του κακού».

Κυρίως και κατεξοχήν είναι ηθικά και πολιτικά ύποπτη αυτή η περιγραφή. Είναι περίπτωση «βασιλικότερος του βασιλέως». Δεν θέλω ρε φίλε να μου πεις τι σκατά υπονοεί ο συγγραφεύς με το έργο του. Λυσάρι του Σαβάλα είσαι; Δεν χρειάζεται επίσης να πεις περισσότερα από το συγγραφέα. Δεν χρειάζεται να τον υπερκεράσεις στα όσα καταγγέλλει. Ασε τον Μπουλγκάκοφ να στηλιτεύσει το καθεστώς. Ο πρωταγωνιστής δεν είσαι εσύ, ο συγγραφέας είναι. Εσύ είσαι απλά ένας αγωγός. Ενας σωλήνας και τίποτε παραπάνω. Και τι σκατά μπορούμε να κάνουμε με τέτοιους σωλήνες;

Χώρια που, και σε επίπεδο μάρκετιγκ, πάλι άστοχη τη βρίσκω αυτήν την «περιγραφή». Προσωπικά -όπως και οι περισσότεροι μετά την ετεροχρονισμένη αποδοχή του «Ο Μετρ και η Μαργαρίτα»- γνωρίζω την πολιτική ματιά του Μπουλγκάκοφ. Δεν χρειάζεται να την αλλοιώσεις εσύ με μεγάλα και κυρίως ετεροχρονισμένα λόγια. Σημειωτέον, αν δεν ήξερα τον Μπουλγκάκοφ και διάβαζα αυτήν την περιγραφή ενός βιβλίου, ούτε που θα τ’ άγγιζα. Διότι η ΕΣΣΔ δεν αναλύεται ούτε αφορίζεται με δεκαπέντε μανιχαϊστικές αράδες στη ράχη ενός βιβλίου. Ωστόσο μπορεί και να αναλυθεί και να αφοριστεί και να στηλιτευτεί και να σατιριστεί απ’ τις 164 σελίδες ενός μεγάλου συγγραφέα. Μη βιάζεστε λοιπόν κάποιοι να φτάσετε στον αναγνώστη πριν από τον συγγραφέα.

7 σχόλια:

BloodByTheJukebox είπε...

Οικτρή η "περιληψη"! Κι είχα αρχισει να ανησυχω για τις νοητικες μου ικανότητες, γιατί το έχω διαβάσει το συγκεκριμένο και χερουβικα αποτέτοια δεν διέκρινα, είναι αλήθεια! Ο Μπουλγκάκοφ είναι εξαιρετικός συγγραφέας, από τους αγαπημένους μου, και αυτό το απόσπασμα μόνο τον ακατάσχετο γέλωτα μπορεί να προκαλέσει, πιθανόν και του ίδιου! Πολύ καλή η παρομοίωση με το τρέηλερ του Ραμπο!
Τα σιχαίνομαι αυτά τα πομπώδη λόγια και αυτούς τους πομπώδεις τρόπους γραφής. Γιατί συνήθως (αν όχι πάντα) είναι κενά περιεχομένου. Είναι εύκολο να χρησιμοποιείς το καθιερωμένο έργο του Μπουλγκάκοφ για να δείξεις πόσο πολύ συμφωνείς μαζί του και πόσο ωραίες λέξεις ξέρεις... Προφανώς είναι πιο εύκολο από το να γράψεις πιο απλά και πιο σεμνά, δε χρειάζεται κάθε κείμενο να είναι τόσο φωναχτό, να πολεμάς να κρατηθείς από κάθε φράση, ειδικά όταν δεν είναι αυτή η δουλειά του και ειδικά όταν σχολιάζει το έργο ενός συγγραφέα που δεν γράφει μ'αυτόν τον τρόπο.

Κατα τ'αλλα διαβάζω το μπλόγκ σας συστηματικα και είναι ένα από τα αγαπημένα μου.

MenieK είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
MenieK είπε...

Μπαααα! δε λέει μία το οπισθόφυλλο σ(τ)ου... Αφού δε μιλάει για διακειμενικότητα (βλέπε λογοκλοπή), μεταμοντέρνα γραφή (βλέπε η φράση αρχίζει στη σελίδα 22 και τελειώνει στη σελίδα 37), αυτοαναφορικότητα (βλέπε, διαφημίζω τα προηγούμενα βιβλία που δεν αγοράστηκαν ούτε από τους κολλητούς μου), ενδοσκοπική προσεγγιστική ματιά (βλέπε τα ομφαλοσκοπικά γραφόμενα του δεν προκαλούν το ενδιαφέρον ούτε του βιβλιοκριτικού), ψυχαναγκαστική διαφυγή (βλέπε κάθε δεύτερη φράση κατηγορούμε και τη μάνα μας για κάποιο απωθημένο μας και κάθε κοινωνική δυσλειτουργία μας), αποδομητικό στρουχτουραλισμό (βλέπε πάλι μαστουρωμένος έγραφε ο μλκας και δεν έβγαινε λέξη) και δε μου ρχεται τώρα τι άλλο.... ΔΕΝ λέει τίποτα ΣΕ λέω

ΠανωςΚ είπε...

Αίμα Πλάι στο Τζουκμποξ (καλά, γαμάτο νικ, δεν το συζητώ, υπάρχει άραγε καμιά ιστορία από πίσω;) με χαρά βλέπω ότι δεν ήμουν ο μόνος που ξενίστηκε διαβάζοντας τη συγκεκριμένη περίληψη. Ευτυχώς!

Αγαπητή Μενιέκ. Εσείς ξέρετε πολλά. Και δεν σας συμφέρει. Και υπενοάτε και πολλά. Και δεν με συμφέρει να παραδεχτώ ότι δεν σας πιάνω συνολικά. Αλλά αρκεί η προσπάθεια, σωστά;

kostasK είπε...

Δεν έχω ιδέα για το βιβλίο (να πω την αλήθεια δεν έχω διαβάσει τίποτα από Μπουλγκάκοφ ακόμα) όμως βρίσκω ότι η περίληψη από μόνη της είναι τουλάχιστον πομπώδης. Και απ'ότι διαβάζω από εσάς, γενικώς άκυρη.
Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιοδοξία!

BloodByTheJukebox είπε...

Που λες Πάνω τα ξέρεις, τα jukeboxes γενικότερα ξυπνάνε πάθη. "Γιατί μου άλλαξες το τραγούδι ρε παλιο...;" "Γιατί έτσι γουστάρω παλιο..." και δεν αργεί πολύ ώσπου να ανάψουν τα αίματα και κάποιος από τους δύο να τραβήξει σιδερικό! Έτσι θυμάμαι συνέβη κι εκείνη τη ζεστή υγρή νύχτα του ιούνη σε ένα φτηνό ντάινερ του Σακραμέντο...... καταλαβαίνετε που το πάω!

Η αληθινή αλήθεια είναι πως έψαχνα κάτι πιασάρικο και το νικ μου ειναι απο τραγούδι... του Θωμά που περιμένει!

ΠανωςΚ είπε...

Κώστα, το "Ο Μετρ και η Μαργαρίτα" ήταν η καλύτερη παρέα στο στρατό -μαζί με τους Σίστεμ οβ Ντάουν- αυτό σε λέω μόνο!

ΜπλαντΜπάηΔεΤζουκμποξ, ντροπή μου, αδιαβαστος. Θα έπρεπε να το ξέρω, εφόσον υποτίθεται ότι "ακούω Θωμά Περιμενιάρη". Πάω να κάνω επανάληψη στο έργο του!