Τα αυγά του Μετρ

Σίγουρα τους έχετε όλοι προσέξει, αυτούς που είναι βασιλικότεροι του βασιλέως. Λέει για παράδειγμα ο χι βουλευτής του ΠΑΣΟΚ: «Εμείς, όταν γίνουμε κυβέρνηση (σ.σ. εδώ γελάμε), θα ασκήσουμε κοινωνική φιλολαϊκή πολιτική». Με το πέρας αυτής της προτάσεως, εμείς θα έχουμε κυλιστεί χάμω απ’ τα γέλια, όχι όμως και το τσιράκι, ο παρατρεχάμενος, ο βασιλικότερος του βασιλέως, ο οποίος, όπου σταθεί κι όπου βρεθεί, θα αναπαράγει την προηγούμενη πρόταση ως εξής: «Όταν έρθουμε εμείς στα πράγματα, ο κοσμάκης θα τρώει με χρυσά κουτάλια, θα αυξηθούν οι μισθοί, θα μειωθούν οι τιμές και η φορολογία, θα υπάρχει πλούτος να φαν κι οι κότες!».

Είπα κότες και θυμήθηκα να φτάσω στο ψητό, δηλαδή στα αυγά. Και όχι σε όποια και όποια αυγά αλλά στα «Μοιραία Αυγά» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, φετινή έκδοση των εκδόσεων Αρμος.

Ορίστε η περιγραφή του βιβλίου, απ’ το οπισθόφυλλό του:

Μια αλληγορία, μια παραβολή, ένα αδυσώπητο χτύπημα στον φαύλο κύκλο της ανθρώπινης σκληρότητας και του ζόφου που σκεπάζει έναν ολόκληρο λαό.

Το αντεστραμμένο είδωλο του καθεστώτος στο κάτοπτρο της σάτιρας. Μέσα από μεγεθυμένες λεπτομέρειες, ο ποιητής καταθέτει το χερουβικό του χρησμό, ότι το κενό της εξουσίας που υπάρχει στους ουρανούς δεν μπορεί να γεμίσει με την απερίγραπτα τραγική βία ενός καθεστώτος που στηρίζεται στην άγνοια και στα μισθωμένα χαμόγελα των υποτακτικών του.

Τα "Μοιραία αυγά" είναι ένα έργο προφητικό, ένα σφιχταγκάλιασμα με το επερχόμενο μέλλον, μια κλεφτή ματιά στην αειθαλή πραγματικότητα των αντινομιών ενός καθεστώτος που συνέθλιψε τον άνθρωπο και κατακρεούργησε τα οράματά του.

"Μοιραία αυγά", μια κολάσιμη πρόθεση και πράξη ενός δημιουργού, μια απελπισμένη ικεσία, μια ταπεινή παράκληση για να αποφευχθεί η βλάσφημη απώλεια του ανθρώπου.

"Μοιραία αυγά", η κατακλυσμική απομυθοποίηση ενός ολόκληρου καθεστώτος.

Δεν γνωρίζω ποιος, ο μεταφραστής ή η επιμελήτρια -που έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά στη συνολική έκδοση του βιβλίου- ή κάποιος άλλος, ευθύνεται για αυτήν την περιγραφή. Αλλά τη θεωρώ εξοργιστική. Και ατυχή. Υφολογικά παραπέμπει σε τρέιλερ αμερικανικού action drama: «Ράμπο, ένας άνθρωπος με μία αποστολή. Ράμπο, μοναχικός πολεμιστής ενάντια στις εχθρικές στρατιές. Ράμπο, η απόλυτη εξουδετέρωση του κακού».

Κυρίως και κατεξοχήν είναι ηθικά και πολιτικά ύποπτη αυτή η περιγραφή. Είναι περίπτωση «βασιλικότερος του βασιλέως». Δεν θέλω ρε φίλε να μου πεις τι σκατά υπονοεί ο συγγραφεύς με το έργο του. Λυσάρι του Σαβάλα είσαι; Δεν χρειάζεται επίσης να πεις περισσότερα από το συγγραφέα. Δεν χρειάζεται να τον υπερκεράσεις στα όσα καταγγέλλει. Ασε τον Μπουλγκάκοφ να στηλιτεύσει το καθεστώς. Ο πρωταγωνιστής δεν είσαι εσύ, ο συγγραφέας είναι. Εσύ είσαι απλά ένας αγωγός. Ενας σωλήνας και τίποτε παραπάνω. Και τι σκατά μπορούμε να κάνουμε με τέτοιους σωλήνες;

Χώρια που, και σε επίπεδο μάρκετιγκ, πάλι άστοχη τη βρίσκω αυτήν την «περιγραφή». Προσωπικά -όπως και οι περισσότεροι μετά την ετεροχρονισμένη αποδοχή του «Ο Μετρ και η Μαργαρίτα»- γνωρίζω την πολιτική ματιά του Μπουλγκάκοφ. Δεν χρειάζεται να την αλλοιώσεις εσύ με μεγάλα και κυρίως ετεροχρονισμένα λόγια. Σημειωτέον, αν δεν ήξερα τον Μπουλγκάκοφ και διάβαζα αυτήν την περιγραφή ενός βιβλίου, ούτε που θα τ’ άγγιζα. Διότι η ΕΣΣΔ δεν αναλύεται ούτε αφορίζεται με δεκαπέντε μανιχαϊστικές αράδες στη ράχη ενός βιβλίου. Ωστόσο μπορεί και να αναλυθεί και να αφοριστεί και να στηλιτευτεί και να σατιριστεί απ’ τις 164 σελίδες ενός μεγάλου συγγραφέα. Μη βιάζεστε λοιπόν κάποιοι να φτάσετε στον αναγνώστη πριν από τον συγγραφέα.