ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΙΝΕΜΑ

Μετα την αναφορά στους αδερφούς Μαρξ κι ένα σχετικό σκάλισμα σε μια στίβα παλιά περιοδικά αναδημοσιεύω -δίκην κλόπιραϊτ και κόπιλεφτ, άνευ αδείας, ούτε καν ποιητικής- από το επετειακό τεύχος του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ για τα εκατό χρόνια κινηματογράφου (1995).

H ανατολή του ομιλούντα κινηματογράφου δημιούργησε την ανάγκη για νέα αστέρια... που θα έχουν κάτι να πουν. Οι αδελφοί Μαρξ ήταν το μεγαλύτερο κερδισμένο στοίχημα της κωμωδίας, που βρήκε τη φωνή της και μάλιστα με τρόπο πανηγυρικό.

Σε μια εποχή “παραδομένη” ακόμα στη βουβή δεξιοτεχνία και στο γλυκό συναίσθημα του Τσάπλιν, ο Γκρούτσο, ο Χάρπο και ο Τσίκο εμφανίστηκαν σαν εξωγήινοι μπροστά στο αμερικάνικο κοινό (υπήρχαν δύο ακόμη αδέλφια, ο Γκάμο -που έφυγε από την αρχή- και ο Ζέπο, που εγκατέλειψε αφού έπαιξε... τον νορμάλ -τι περιφρόνηση!- στις πέντε πρώτες τους ταινίες).

Τηρουμένων των αναλογιών, το χιούμορ των Αμερικανοεβραίων κωμικών, καταιγιστικό, μηδενιστικό και ολοκληρωτικά ταγμένο στο παράδοξο, ήταν η ιδανική αναρχική επίθεση που ενηλικίωσε την κωμωδία. Παίζοντας συνήθως τους απατεώνες, οι Μαρξ έφερναν την πλήρη διάλυση σε κάθε οργανωμένο χώρο όπου έμπαιναν. Απόλυτοι αντιήρωες, βασίζονταν στους “υπερηχητικούς” διαλόγους και στη συνεχή κίνηση (μπολιάζοντας συχνότατα τα αστεία τους με αναφορές στο σεξ και καθαρές προσβολές κατά των
οργισμένων “φυσιολογικών”), ώσπου η σκηνή να βουλιάξει εντελώς στον παραλογισμό.

Το γέλιο ήταν το μόνο σωσίβιο που προσέφεραν. Οπως ήταν φυσικό, η σουρεαλιστική τους ένταση δεν μπόρεσε να κρατηθεί για πολύ καιρό στην ίδια, ύψιστη στάθμη. Οι καλύτερες στιγμές τους χώρεσαν ανάμεσα στο '30 και στο '37, αν και χρειάστηκε να φτάσει το τέλος του πολέμου για να φανεί η οριστική
παρακμή της καριέρας τους. Η συμπυκνωμένη τρέλα τους είχε αρχίσει να “αραιώνει” και να διακόπτεται από ενοχλητικά μουσικά διαλείμματα και μικροδόσεις ρομαντισμού (τις οποίες κουβαλούσε πάντα ο Ζέπο).

Ο Γκρούτσο, η σημαία των Μαρξ, δοκίμασε μετά τον πόλεμο να συνεχίσει μόνος, καταλήγοντας ακόμα και στην τηλεόραση. Δυστυχώς για τον ίδιο κι ευτυχώς για το θρύλο των Μαρξ, κανείς δε θα τον θυμάται γι' αυτές του τις μέρες.

Μπορεί η καριέρα των τρομερών αδελφών να μην κρατήθηκε ψηλά όσο καιρό οι ίδιοι θα ήθελαν (στο κάτω κάτω, ποτέ δεν τους ταίριαζε το πλατύ κοινό), αλλά το χιούμορ τους αποδείχτηκε δεκαετίες μπροστά από τα χρόνια του '30. Μια ανθολογία των καλύτερων στιγμών τους θα επιβίωνε αρυτίδωτη ακόμη και σήμερα, γεγονός για το οποίο δεν μπορεί να καυχηθεί κανένας άλλος κωμικός της εποχής τους. Groucho lives!