Πρωτοδημοσιεύτηκε στο TrollingStone στις 27/01/2013
Ο Ερνέστος ήταν (είναι ακόμη;) ένα καφέ, στο Λιστόν της Κέρκυρας, δίπλα στον Κοχλία. Στου Ερνέστου καθόμασταν όποτε δεν βρίσκαμε να κάτσουμε στου Κοχλία, όπου συχναζε όλο το τρέντυ φοιτηταριάτο, διαβάζαμε "Πριν", "Προλεταριακή Σημαία" και "Ελευθεροτυπία" (την παλιά, την καλή) και χαζεύαμε την πασαρέλα. Ο χρόνος τότε έμοιαζε ατελείωτος και όλος δικός μας. Τελικά δεν ήταν. Ούτε ατελείωτος, ούτε δικός μας.
Ερνέστος είν' κι ο Χέμινγουέι. Χεμινγουέι είναι κι ένα μπαρ στη Σβώλου. Εγώ κι αυτός, εγώ κι αυτό, καμία σχέση. Από τον "Γέρο και τη θάλασσα", το μοναδικό του έργο που 'χω διαβάσει, δεν συγκράτησα τίποτε, οι ιστορίες που δείχνουν τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης δεν μου λένε και πολλά. Ε, τότε τι σκατά να γράψω και κυρίως γιατί απορρίπτω έτσι εύκολα τον Ερνέστο; Ενα φρικιό μου χάρισε τη βιογραφία του, του Χεμινγουέι, όχι τη δική του, αν και είμαι σίγουρος πως η δική του θα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Δεν ξέρω γιατί μού τη χάρισε. Βιογραφίες γενικά δεν διαβάζω, στάσου να σου πω ποιες έχω διαβάσει: του Τζον Λένον, από τον Άλμπερτ Γκόλντμαν, σαν λίβελος ήταν, φουλ στον κιτρινισμό, κανά δυο βίους αγίων, α, και τους "Δικούς μας άγιους", του Λεωνίδα Χρηστάκη, τις μίνι βιογραφίες διαφόρων, ας τούς πούμε, "περιθωριακών" της Ελλάδας του 20ού αιώνα.
Για τη βιογραφία "Ερνεστ Χέμινγουέι - Μια ζωή σαν μυθοπλασία" του Άντονι Μπερτζες, τι να πω; Ωραίες φωτογραφίες μέσα. Από τις φωτογραφίες συμπεραίνω πως ωραίο βίο έζησε ο Ερνέστος. Αν θέλω να ζήσω κι εγώ μια συναρπαστική ζωή, καλό είναι να αρχίσω να ποαζάρω για φωτογραφίες. Εγώ για τον Ερνέστο, μόνο από τον Μπουκόφσκι ό,τι έμαθα, από τον Χανκ Τσινάσκι, στο Τοστ Ζαμπόν: "ο Χεμινγουέι, τι ένταση! Ήξερε να γράφει. Ήταν χάρμα. Δεν ήταν βαρετός. Έλεγε πράγματα που ζωντάνευαν το νου. Αν αφηνόσουν στη μαγεία τους, μπορούσες να ζήσεις δίχως πόνο, ελπίζοντας - ό,τι κι αν σου συνέβαινε". Διάλειμμα, να πάω να χτυπήσω ένα κομμάτι φριτάτας.
Ετρωγε, λέει, κι ο Χεμινγουέϊ πολύ. Παρότι γαλουχήθηκε στο Παρίσι στην haut cuisine, εξελίχθηκε σε έναν χυδαίο φαγά, με όρεξη για κρεμμύδια και κόκκινο κρασί για πρωινό, ινδικές πίκλες, αλλά και πίκλες μουστάρδας στο πρωινό του κρέας, μαρμελάδα πάνω σε αηδιαστική μπριζόλα αρκούδας. Ολα αυτά τα φαγητά μου φαίνονται τόσο ακατανόητα και εξοργιστικά, όσο ακατανόητη και εξοργιστική μού φάνηκε η μετάφραση του βιβλίου. Ακατανόητα ελληνικά, αγγλισμοί.
Παράδειγμα: "το υπόδειγμά του (του Χέμινγουέϊ) ήταν ο Ρίνγκ Λάρντνερ, ο οποίος κρατούσε μια στήλη στη Chicago Tribune". Σιγά μην κρατούσε και τα αρχίδια του, το... υπόδειγμα. Τουλάχιστον
Α, να ξεκαθαρίσω κάτι. Κούλα, πολύ κωλόπαιδο ο Ερνέστος. Αντιπαθής. Και ας ήταν δημοφιλής στον περίγυρό του. Στα δικά μου μάτια είναι ένας φαφλατάς, ένας παπατζής, εγωπαθής τύπος, που φούσκωνε με παραμύθια και σάλτσες τις εμπειρίες του. Ναι, έζησε περιπέτειες. Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Παρίσι, Αφρική, Ισπανικός εμφύλιος, Κούβα, ψάρεμα, κυνήγι, γυναίκες. Ολα τα έκανε ο Ερνέστος. Και τα έκανε τέλεια στον υπερθετικότερο των βαθμών. Μονίμως κυνηγώντας να αποδείξει και να επιδείξει το αντριλίκι του. Κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές αναφέρεται η λέξη "ανδρας", "δυνατός άνδρας", "σωστός άνδρας", "σπουδαίος άνδρας" και τα συναφή στη βιογραφία αυτή. Πολύ λιγότερες από τις λέξεις "βιβλίο", "λογοτεχνία" και τα συναφή. Ήθελε, λέει, να τα ζει τα μυθιστορήματα, όχι μόνο να τα γράφει. Αντε και συντάκτης στο αλήστου μνήμης περιοδικό free, "πρώτα ζούμε και μετά γράφουμε".
Ισως και να μη φταίει ο καημένος ο Ερνέστος. Ισως να φταίει η προσέγγιση του βιογράφου, του Μπέρτζες. Για να καταλάβεις το ποιόν του Μπερτζες (ο οποίος, ναι, έχει γράψει το "κουρδιστό πορτοκάλι"), ξεμπερδεύει με τον τιτανοτεράστιο ομότεχνο του Χεμινγουέι, τον Τζον Ντος Πάσος, και την περίφημη τριλογία του, "USA", γράφοντας το εξής χοντροκομμένο: "μορφολογικά πιο πειραματική από οτιδήποτε θα έκανε ο Χεμινγουέι, αλλά χοντροκομμένη στην πολιτική της κομματικοποίηση: έτεινε προς τον κομμουνισμό". Κομμουνισμός, μπρρρ! Αλλά πέρα από αυτό, το μεγαλύτερο ολίσθημα του βιογράφου είναι η κατ' εμέ απαράδεκτη apriori παραδοχή ότι οι περισσότεροι συγγραφείς ζούν μια συνήθως άχαρη, μονότονη και τετριμμένη ζωή, ενώ ο Χέμινγουέι, που ψάρευε, έπινε, κυνηγούσε και γαμούσε (ή τουλάχιστον έτσι καυχιόταν), έζησε γεμάτη, περιπετειώδη ζωή. Ολη η βιογραφία βασίζεται σε αυτό το αυθαίρετο και απλοϊκό συμπέρασμα. Τι να πει π.χ., τυχαίο παράδειγμα, ο Ντανιέλ Τσαβαρία, ναύτης, ηθοποιός, λαθρέμπορος, που έφαγε το αντάρτικο της Λατινικής Αμερικής με το κουτάλι; Μάλλον φταίει που δεν έχει πολυφωτογραφηθεί όπως ο Ερνέστος. Ντανιέλ, strike a pose ρε. -
(See more at: http://trollingstone.gr/?q=node/406#sthash.myIbk2es.dpuf)
Ο Ερνέστος ήταν (είναι ακόμη;) ένα καφέ, στο Λιστόν της Κέρκυρας, δίπλα στον Κοχλία. Στου Ερνέστου καθόμασταν όποτε δεν βρίσκαμε να κάτσουμε στου Κοχλία, όπου συχναζε όλο το τρέντυ φοιτηταριάτο, διαβάζαμε "Πριν", "Προλεταριακή Σημαία" και "Ελευθεροτυπία" (την παλιά, την καλή) και χαζεύαμε την πασαρέλα. Ο χρόνος τότε έμοιαζε ατελείωτος και όλος δικός μας. Τελικά δεν ήταν. Ούτε ατελείωτος, ούτε δικός μας.
Ερνέστος είν' κι ο Χέμινγουέι. Χεμινγουέι είναι κι ένα μπαρ στη Σβώλου. Εγώ κι αυτός, εγώ κι αυτό, καμία σχέση. Από τον "Γέρο και τη θάλασσα", το μοναδικό του έργο που 'χω διαβάσει, δεν συγκράτησα τίποτε, οι ιστορίες που δείχνουν τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης δεν μου λένε και πολλά. Ε, τότε τι σκατά να γράψω και κυρίως γιατί απορρίπτω έτσι εύκολα τον Ερνέστο; Ενα φρικιό μου χάρισε τη βιογραφία του, του Χεμινγουέι, όχι τη δική του, αν και είμαι σίγουρος πως η δική του θα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Δεν ξέρω γιατί μού τη χάρισε. Βιογραφίες γενικά δεν διαβάζω, στάσου να σου πω ποιες έχω διαβάσει: του Τζον Λένον, από τον Άλμπερτ Γκόλντμαν, σαν λίβελος ήταν, φουλ στον κιτρινισμό, κανά δυο βίους αγίων, α, και τους "Δικούς μας άγιους", του Λεωνίδα Χρηστάκη, τις μίνι βιογραφίες διαφόρων, ας τούς πούμε, "περιθωριακών" της Ελλάδας του 20ού αιώνα.
Για τη βιογραφία "Ερνεστ Χέμινγουέι - Μια ζωή σαν μυθοπλασία" του Άντονι Μπερτζες, τι να πω; Ωραίες φωτογραφίες μέσα. Από τις φωτογραφίες συμπεραίνω πως ωραίο βίο έζησε ο Ερνέστος. Αν θέλω να ζήσω κι εγώ μια συναρπαστική ζωή, καλό είναι να αρχίσω να ποαζάρω για φωτογραφίες. Εγώ για τον Ερνέστο, μόνο από τον Μπουκόφσκι ό,τι έμαθα, από τον Χανκ Τσινάσκι, στο Τοστ Ζαμπόν: "ο Χεμινγουέι, τι ένταση! Ήξερε να γράφει. Ήταν χάρμα. Δεν ήταν βαρετός. Έλεγε πράγματα που ζωντάνευαν το νου. Αν αφηνόσουν στη μαγεία τους, μπορούσες να ζήσεις δίχως πόνο, ελπίζοντας - ό,τι κι αν σου συνέβαινε". Διάλειμμα, να πάω να χτυπήσω ένα κομμάτι φριτάτας.
Ετρωγε, λέει, κι ο Χεμινγουέϊ πολύ. Παρότι γαλουχήθηκε στο Παρίσι στην haut cuisine, εξελίχθηκε σε έναν χυδαίο φαγά, με όρεξη για κρεμμύδια και κόκκινο κρασί για πρωινό, ινδικές πίκλες, αλλά και πίκλες μουστάρδας στο πρωινό του κρέας, μαρμελάδα πάνω σε αηδιαστική μπριζόλα αρκούδας. Ολα αυτά τα φαγητά μου φαίνονται τόσο ακατανόητα και εξοργιστικά, όσο ακατανόητη και εξοργιστική μού φάνηκε η μετάφραση του βιβλίου. Ακατανόητα ελληνικά, αγγλισμοί.
Παράδειγμα: "το υπόδειγμά του (του Χέμινγουέϊ) ήταν ο Ρίνγκ Λάρντνερ, ο οποίος κρατούσε μια στήλη στη Chicago Tribune". Σιγά μην κρατούσε και τα αρχίδια του, το... υπόδειγμα. Τουλάχιστον
Α, να ξεκαθαρίσω κάτι. Κούλα, πολύ κωλόπαιδο ο Ερνέστος. Αντιπαθής. Και ας ήταν δημοφιλής στον περίγυρό του. Στα δικά μου μάτια είναι ένας φαφλατάς, ένας παπατζής, εγωπαθής τύπος, που φούσκωνε με παραμύθια και σάλτσες τις εμπειρίες του. Ναι, έζησε περιπέτειες. Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Παρίσι, Αφρική, Ισπανικός εμφύλιος, Κούβα, ψάρεμα, κυνήγι, γυναίκες. Ολα τα έκανε ο Ερνέστος. Και τα έκανε τέλεια στον υπερθετικότερο των βαθμών. Μονίμως κυνηγώντας να αποδείξει και να επιδείξει το αντριλίκι του. Κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές αναφέρεται η λέξη "ανδρας", "δυνατός άνδρας", "σωστός άνδρας", "σπουδαίος άνδρας" και τα συναφή στη βιογραφία αυτή. Πολύ λιγότερες από τις λέξεις "βιβλίο", "λογοτεχνία" και τα συναφή. Ήθελε, λέει, να τα ζει τα μυθιστορήματα, όχι μόνο να τα γράφει. Αντε και συντάκτης στο αλήστου μνήμης περιοδικό free, "πρώτα ζούμε και μετά γράφουμε".
Ισως και να μη φταίει ο καημένος ο Ερνέστος. Ισως να φταίει η προσέγγιση του βιογράφου, του Μπέρτζες. Για να καταλάβεις το ποιόν του Μπερτζες (ο οποίος, ναι, έχει γράψει το "κουρδιστό πορτοκάλι"), ξεμπερδεύει με τον τιτανοτεράστιο ομότεχνο του Χεμινγουέι, τον Τζον Ντος Πάσος, και την περίφημη τριλογία του, "USA", γράφοντας το εξής χοντροκομμένο: "μορφολογικά πιο πειραματική από οτιδήποτε θα έκανε ο Χεμινγουέι, αλλά χοντροκομμένη στην πολιτική της κομματικοποίηση: έτεινε προς τον κομμουνισμό". Κομμουνισμός, μπρρρ! Αλλά πέρα από αυτό, το μεγαλύτερο ολίσθημα του βιογράφου είναι η κατ' εμέ απαράδεκτη apriori παραδοχή ότι οι περισσότεροι συγγραφείς ζούν μια συνήθως άχαρη, μονότονη και τετριμμένη ζωή, ενώ ο Χέμινγουέι, που ψάρευε, έπινε, κυνηγούσε και γαμούσε (ή τουλάχιστον έτσι καυχιόταν), έζησε γεμάτη, περιπετειώδη ζωή. Ολη η βιογραφία βασίζεται σε αυτό το αυθαίρετο και απλοϊκό συμπέρασμα. Τι να πει π.χ., τυχαίο παράδειγμα, ο Ντανιέλ Τσαβαρία, ναύτης, ηθοποιός, λαθρέμπορος, που έφαγε το αντάρτικο της Λατινικής Αμερικής με το κουτάλι; Μάλλον φταίει που δεν έχει πολυφωτογραφηθεί όπως ο Ερνέστος. Ντανιέλ, strike a pose ρε. -
(See more at: http://trollingstone.gr/?q=node/406#sthash.myIbk2es.dpuf)
2 σχόλια:
Εμ, δεν καθόσουν παραδίπλα στον Ζήσιμο να μας έγραφες τώρα για τον Λορεντζάτο! :)
Αχ, μόνο αχ, Δύτη, κι ας μην ξέρω τίποτε για τον Λορεντζάτο!
Δημοσίευση σχολίου