Αγνώστου γενιάς

Ο Π., φοιτητής, στα πρόθυρα του να παρατήσει τη σχολή, αναρχικός, έτοιμος να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στον δικό του αγώνα για μια ζωή αλλιώτικη από των άλλων. Ο Μ., φοιτητής σχεδόν αιώνιος, κατά κάποιον τρόπο παλιός συνοδοιπόρος του Π., πολύ κοντά στο να πάρει επιτέλους το πτυχίο, έτοιμος να ενταχθεί πλήρως στην παραγωγική διαδικασία, για μια ζωή ίδια αλλά και αλλιώτικη από των άλλων, στα πρώτα του δημοσιογραφικά βήματα. Εγώ παρατηρητής και τελικός κριτής, κατέληγα σε συμπεράσματα χωρίς να τα μοιράζομαι με κανέναν, κατά την προσφιλή μου συνήθεια.

Δεν έχω πάρε δώσε με ρουφιάνους, είπε ο Π. και σηκώθηκε να φύγει. Ο Μ. προσβεβλημένος άναψε τσιγάρο. Μετά, έφυγε κι αυτός.

Αυτήν τη μη συζήτηση θα μπορούσα και να μη τη θυμηθώ ποτέ. Μου τη θύμισαν ο Πατρίκ Ρεϊνάλ και το νουάρ μυθιστόρημά του «Αγνώστου υιού», έντονα σημαδεμένο από την αγωνία του συγγραφέα για την κατάληξη της γενιάς του Μάη του ΄68. Παντού η ίδια ιστορία, φαίνεται. Στη Γαλλία έχουν το Μάη του ΄68, στις ΗΠΑ τους χίπηδες (βλέπε «Η μεγάλη ανατριχίλα), στην Ισπανία τον αντιφρανκικό αγώνα (βλέπε Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν), στο Μεξικό την Τσιάπας και τους αγώνες των χωρικών (βλέπε Τάιμπο), στη Χιλή τους αγώνες κατά του Πινοτσέτ (βλέπε -μπλιάχ- Ιζαμπέλ Αλιέντε), στην Ελλάδα το Νοέμβρη του ΄73 (βλέπε τις αναφορές του Γ. Καρατζαφέρη στον αντιδικτατορικό του αγώνα, χαχαχα). Οι Γάλλοι έχουν τον Κον Μπετίτ, «εμείς» (καταχρηστικά εντάσσω την αφεντιά μου στη συλλογικότητα των Ελλήνων) τη Δαμανάκη.

Είκοσι χρόνια μετά το γαλλικό Μάη, ο κεντρικός χαρακτήρας, από τους πρωταγωνιστές των εξεγέρσεων τότε, έχει περάσει στην άλλη πλευρά, έχει γίνει αστυνομικός, μόνο και μόνο για τη δυνατότητα να συνεχίσει να κατέχει, νόμιμα αυτή τη φορά, ένα όπλο. Μια αλυσίδα αιματηρών ληστειών θα εμπλέξει τον αστυνόμο Ματάς σε έναν κυκεώνα προσωπικών αποκαλύψεων και αναμνήσεων, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του βιβλίου, τα μοναδικά που δείχνουν να έχουν κάποια αξία τόσο για τον συγγραφέα όσο και για τον ήρωά του, και όχι η δράση ή η διαλεύκανση της υπόθεσης:

Θυμήθηκα ξανά τον πατέρα μου τη μέρα που του ανήγγειλα πως η ζωή μου θα άλλαζε, πως οι δρόμοι μας είχαν χωρίσει για πάντα, πως θα έπαιρνα αμετάκλητα το δρόμο του κομμουνισμού. Ημουν προετοιμασμένος για μια πραγματική τιτανομαχία, και με έπιασε εξ απροόπτου. Απ΄ ό,τι είπε, ήταν όλα φυσιολογικά, και η βία που με σπάραζε δεν ήταν παρά μια εφηβική φαγούρα, κάτι σαν κοκκίτης. Μάζευα τα πράγματά μου, αναλογιζόμενος αν αυτός ο άνθρωπος που μου μιλούσε για τα νιάτα μου είχε την παραμικρή ιδέα για το τι είχε κάνει με τα δικά του. Στη συνέχεια ο πατέρας μου συνέχισε να επιδεικνύει απόλυτη κατανόηση σε ό,τι με αφορούσε. Αυτό ήταν το κόλπο του, η κατανόηση. Η σπαστική πλευρά των φιλελεύθερων αστών. Στο τέλος της ζωής του, ανακάλυψε πως είναι καθολικός -δεν είχε πάψει να είναι από τότε που γεννήθηκε- και ερμήνευσε την απόφασή μου να γίνω αστυνομικός ως αξιέπαινη προσπάθεια εξιλέωσης. Του πατέρα μου του άρεσε να κατανοεί, αλλά δεν κατανοούσε ποτέ το ίδιο πράγμα με εμένα.

Και για να ξαναπιάσουμε το νήμα από την αρχή, θα μου πείτε ποια η σχέση της γενιάς του ΄68 ή του ΄73 με αυτές του ΄98 ή του 2003; Απολύτως καμία, αν εξαιρέσουμε το επίπεδο των ψευδαισθήσεων και της μιας και της άλλης πλευράς.