Σοσιαλφοβία

Τσιγάριζα σήμερα το μεσημέρι τα κρεμμύδια, όταν η συμπλογκερίτισσα pipermaru μού ανακοίνωσε μεταξύ σοβαρού και αστείου ότι πάσχω από κοινωνική φοβία ή αγχώδη κοινωνική διαταραχή (σόσιαλ φόμπια, αγγλιστί). Από την ταραχή μου, αντί για τσιγάρο, άναψα ένα κρεμμύδι.

Η σελίδα http://www.socialphobia.org/ αναφέρει σχετικά:

“Μια γυναίκα στέκεται στην ουρά σε ένα ταμείο και φοβάται ότι όλοι κοιτάζουν αυτήν. Το ξέρει ότι αυτό δεν συμβαίνει στα αλήθεια, ωστόσο ο φόβος της είναι υπαρκτός. Έρχεται η σειρά της και πρέπει να μιλήσει στον ταμία. Προσπαθεί να χαμογελάσει αλλά η φωνή της βγαίνει τρεμάμενη. Είναι σίγουρη ότι έχει γελοιοποιηθεί.

Κάποιο άλλο άτομο στέκεται μπροστά στο τηλέφωνο και προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του να σηκώσει το ακουστικό και να κάνει το τηλεφώνημα. Φοβάται όμως να τηλεφωνήσει στον ΟΤΕ και να μιλήσει με έναν άγνωστο υπάλληλο για κάποιο ζήτημα που τον/την απασχολεί. Επίσης φοβάται να τηλεφωνήσει και σε άτομα που γνωρίζει προσωπικά γιατί φοβάται ότι μπορεί να το κάνει την λάθος στιγμή και να τους ενοχλήσει. Νιώθει την απόρριψη προτού καν καλέσει. Από τη στιγμή που θα κάνει την κλήση και θα τελειώσει με αυτήν, θα καθίσει και θα αναλύσει λέξη προς λέξη τη συνομιλία και το κατά πόσον ήταν καταδεκτική η στάση του ατόμου στην άλλη μεριά της γραμμής. Αποφασίζει ότι ως συνήθως στο τηλεφώνημα είπε ένα κάρο βλακείες και πράγματα που δεν θα έπρεπε να έχει πει. Νιώθει ντροπή.

Κάποιος άλλος φοβάται να βγει έξω στο δρόμο, γιατί νιώθει ότι όλοι οι περαστικοί τον κοιτάζουν, και ακόμη χειρότερα μπορεί να συναντήσει κάποιον γνωστό και να αναγκαστεί να τον χαιρετήσει. Βλέπετε, δεν πιστεύει ότι όντως μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο -να χαιρετήσει κάποιον που τυχαία συνάντησε στο δρόμο χωρίς να γελοιοποιηθεί. Φοβάται ότι η φωνή του θα βγει αδύναμη και ο άλλος θα καταλάβει την αδυναμία του. Και δεν θέλει σε καμία περίπτωση να μάθει ο οποιοσδήποτε την φοβία του. Ετσι λοιπόν δεν κοιτάζει κανέναν στο πρόσωπο, και ελπίζει ότι θα φτάσει στο σπίτι χωρίς να χρειαστεί να μιλήσει με κανέναν.

Ενας πρωτοετής φοιτητής δεν θέλει να πάει στο πρώτο μάθημα γιατί ανησυχεί μήπως ο καθηγητής θα του ζητήσει να συστηθεί στους συμφοιτητές του -ένα μάτσο αγνώστους για την ώρα.

Άλλος, αποφεύγει τα πάρτι και τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Είναι μόνος, ωστόσο επιμένει να μην πηγαίνει πουθενά γιατί φοβάται να γνωρίσει καινούργιους ανθρώπους. Ποιος ξέρει τι θα πουν και τι θα σκεφτούν όλοι αυτοί; Είναι σίγουρος ότι όλοι αυτόν θα κοιτάζουν.

Όσοι πάσχουν κοινωνική φοβία (αγχώδη κοινωνική διαταραχή) νιώθουν εκνευρισμό σε δημόσιους χώρους, νομίζουν πως όλοι τους παρατηρούν και τους κατακρίνουν. Ορθολογικά σκεπτόμενοι γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιοι δεν ισχύει. Εντούτοις δεν μπορούν να νιώσουν άνετα. Πιστεύουν ότι και μόνο η παρουσία του άλλου αρκεί για να γίνουν αντικείμενο κατακρίσεων.

Στην καθημερινότητα, μπορείς απλώς να τους αφήσεις μόνους τους πίσω από μια κλειστή πόρτα. Ωστόσο τι γίνεται όταν η κοινωνική επαφή είναι αναπόφευκτη με κάποιον που είναι θέσει ανώτερος από τον “ασθενή” (π.χ αφεντικό στη δουλειά); Για σκεφτείτε ένα τέτοιο άτομο να δίνει μια συνέντευξη για δουλειά.

Παρότι πρόκειται για την τρίτη πιο διαδεδομένη ψυχική πάθηση στις ΗΠΑ, η έλλειψη ενημέρωσης για αυτήν αλλά και η ίδια η φύση της πάθησης (ο φόβος να μιλήσεις, να ανοιχτείς) οδηγεί τους πάσχοντες στη σιωπή ή και στην εθελοτυφλία –κάποιες φορές”.

Τhomas A. Richards, Ph.D.
Psychologist