Μας γάμησε ο Κίπλιγκ με το "Αν" του

Πριν από χρόνια σε ένα ο Θεός να το κάνει αμφιθέατρο ενός επαρχιακού -ο Θεός ακόμη δεν το 'χει κάνει- πανεπιστημίου είχε τεθεί από κάποια (ο άντρας της την έκανε) επίκουρη καθηγήτρια το εξής ερώτημα στους διψασμένους για ιστορική γνώση φοιτητές: Τι θα είχε συμβεί εάν δεν είχε συμβεί το Πολυτεχνείο του '73; Θα έπεφτε η χούντα; Συμφωνα με τις αποκλειστικες και διασταυρωμένες πληροφορίες του ιστολογίου μας, ουδείς βρέθηκε να γιαουρτώσει την επίκουρη καθηγήτρια, ή έστω να της απαγγείλει τα γνωστά στιχάκια "αν δεν υπήρχανε οι κνίτες και η ηρωίνη, αν η γιαγιά μου είχε ρουλεμάν, θα ήτανε πατίνι".

Και για να μην αγριευτούν οι διάφοροι επιστήμονες ιστορικοί που κατά καιρούς περνάνε απ' το ιστολόγιο αυτό, να ξεκαθαρίσω πως προσωπικά, άσχετα με το τι λέει το πτυχίο μου, δεν με θεωρώ ιστορικό (ελπίζω ωστόσο με το πέρας των χρόνων να καταστώ ιστορική προσωπικότης). Η κοινή λογικη πάντως λέει πως οι υποθέσεις δεν έχουν θέση στην ιστορία: τι θα είχε γίνει, ας πούμε, αν οι σοφοί της αρχαιότητος ήτο εβδομήκοντα επτά και ουχί επτά; Φαντάζεστε το πολλαπλάσιο του μεγαλείου της αρχαιοελληνικής σκέψης; Ή τι θα είχε συμβεί αν ο πόλεμος του 1897 δεν ήτο ατυχής αλλά τυχερός; Αν η μαϊμού δάγκωνε τον Βενιζέλο και όχι τον διάδοχο Αλέξανδρο; Αν ο Βενιζέλος δεν έκαμνε εκλογές το 1920 και λυσσασμένος απ' το δάγκωμα της μαϊμούς που δεν εδάγκωσε τον διάδοχον Αλέξανδρον εδάγκωνε με την σειρά του τ' αφεντικά του, δεξιά και αριστερά, εθνικά, πλανητικά, τι θα είχε συμβεί; Τι θα γινότανε αν ο Μεταξάς είχε καταλάβει λαθος την ερώτηση των Ιταλών και αντί για το "Οχι" είχε απαντήσει "Ναι"; Τι θα γινόταν αν δεν το παίζαμε καλά παιδιά και είχαμε μπουκάρει ευθύς μετά την απελευθέρωση στην Αθήνα; Θα ήμασταν σήμερα μήπως Αλβανία; Και, αλήθεια, μήπως όλα αυτά θα είχα αποφευχθεί εάν ο έρμος ο Χίτλερ τα κατάφερνε να γίνει ζωγράφος, μεγάλος και τρανός;
Με τις πορδές δεν βάφονται αβγά, με τις υποθέσεις, κατ' εμέ, δεν μελετάται η ιστορία.
Και τι να τις κάνουμε τις υποθέσεις, ω μεγάλε Πανωκάτε;
Αν ήμουν στις κακές μου, θα σας απαντούσα "να τις κάμετε υπόθετα και να τις βάλετε στον γκώλον σας".
Αλλά είμαι στις καλές μου σήμερα.
Και θα σας πω.
(Αντε μας έπρηξες.)
Με τις υποθέσεις λοιπόν μπορεί κανείς να γράψει μια ωραία, φανταστική ιστορία, (της φαντασίας δηλαδής) και ενδεχομένως ένα ωραίο, μη σου πω και φανταστικό (από άποψης ποιότητας αυτή τη φορά) βιβλίο. Τι θα γινόταν, ας πούμε, αν το Γκόλουμ κόβοντας το δάχτυλο με το δαχτυλίδι του Φρόνο έβγαζε φτερά στον πωπό και πετούσε μακριά απ' την φλεγόμενη κόλαση; Τι θα γινότανε αν ο Κουασιμόδος ήταν ένας άντρακλας άνευ καμπούρας; Αν η Στρουμφίτα ήταν λεσβία και αν ο Ριτζ Φόρεστερ διάλεγε για εκλεκτή της καρδιά του την Ηντεν Κάπγουελ απ' το διπλανό σίριαλ; Τι θα γινόταν -α! αυτό είναι πολύ καλό!- αν έχανε τις εκλογές ο Ρουζβελτ στις ΗΠΑ και δεν βγαίνανε ποτέ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι ΗΠΑ; Φτου, ο Φίλιπ Ροθ το 'χει ήδη κάνει αυτό βιβλίο.
Ανάλογο είναι το κόνσεπτ του "Στην κόψη του χορταριού" του Αρκαΐτς Κάνο, ο οποίος ξεκινά με την εξής υπόθεση το βιβλίο του: Ο Χίτλερ δεν πεθαίνει το 1945. Οι Σύμμαχοι στη Νορμανδία πήραν τα αρχίδια τους. Ολη η Ευρώπη βρισκεται υπό ναζιστική κατοχή. Και ο Χίτλερ οριοθετεί τον επόμενό του στόχο: τις ΗΠΑ. Ο Αδόλφος παίρνει τα καράβια του και τραβάει κατά Αμέρικα μεριά με τον Τσάρλι Τσάπλιν, ο οποίος τόλμησε να τον σατιρίσει στο Μεγάλο Δικτάτορα, αιχμάλωτο στα αμπαρια του πλοίου.
Κι εντάξει. Ωραίο βιβλίο: γρήγορο αλλά και πλούσιο σε συναισθήματα - σκέψεις Με καλύτερη όλων αυτή:

Τίποτε δεν μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη ενός επιδεκτικού σε αλλαγές έργου τέχνης. Δεν υπάρχε έργο ολοκληρωμένο που να ξεπερνάει ένα έργο τέχνης αφημένο στη μέση. Η ελευθερία, μονταρισμένη, συνδεδεμένη και βιδωμένη, μπορεί να μετατραπεί σε κάτι πραγματικά εξοργιστικό.

Κι αυτό είναι εντέλει το μοναδικό πλην μεγάλο ψεγάδι του βιβλίου: η ολοκλήρωσή του. Εχει ένα, κατ' εμέ, τόσο βιαστικό και πρόχειρο και άτσαλο τελείωμα, που εύχεσαι να είχε παραμείνει μισό.



ΥΓ. Καλά, όταν έμαθα ποια είναι αυτή που τραγουδάει το πρώτο μισό του τραγουδιού στ' αγγλικά κουφάθηκα. Οποιος το βρει κερδίζει τρία αντίτυπα (ένα να κρατήσει ο ίδγιος και δγύο για να δώσει και στους οικείους του) της πρώτης και εξαντλημένης (απ' την κουραση) ποιητικής μου συλλογής "Είμαι χίπστερ, μη με φοβάσαι και μην το πεις πουθενά".