«Έτσι κάναμε το πραξικόπημα»

Πριν από σαράντα χρόνια, τέτοια ώρα περίπου, ο κ. Στυλιανός Παττακός οδηγούσε με το υπηρεσιακό του τζιπ, προς τη μονάδα του, έτοιμος για... επανάσταση. Το κείμενο που ακολουθεί, από την ίδια πηγή όπως και το προηγούμενο (περιοδικό "Τότε", 1985, τεύχος 25, αναδημοσίευση σχετικού κειμένου από την εφημερίδα "Ακρόπολις").


Από μαγνητοφωνημένη συνέντευξη του Παττακού στην εφημερίδα “Ακρόπολις” για τα γεγονότα της 21/4/67:

Εγώ ντύθηκα κανονικά με τη στολή του ταξιάρχου (αλλά τη στολή μάχης). Τη στολή εκστρατείας την έβαζα μια φορά το μήνα όταν είχα συναγερμό στο ΚΕΤ. Και η γυναίκα μου μόλις με είδε ντυμένο με ρώτησε τι συμβαίνει τέτοια ώρα. Της είπα ότι πάω για άσκησι συναγερμού. Συνηθισμένη σε αυτά δεν αντελήφθη τίποτα και κοιμήθηκε ήσυχη. Με ρώτησε μόνον τι ώρα θα γυρίσω. Μόλις τελειώσω, της είπα, θα γυρίσω πάλι.

Εφυγα λοιπόν κατά τις 11 τη νύχτα της 20ής Απριλίου από το σπίτι μου. Είχα έλθει με το τζιπ, το ωδήγησα και πήγα στη μονάδα. Βρήκα το υποδιοικητή με τον οποίο συνεννοήθηκα να εκτελέσουμε το σχέδιο του συναγερμού που εκτελούσαμε μια φορά το μήνα. Δεν του είπα ούτε κουβέντα ότι πρόκειται περί επαναστάσεως.

Η ώρα θα ήταν 12.30 μετά τα μεσάνυχτα όταν μου ανάφεραν ότι τα πάντα έχουν καλώς. Επήγα στην αίθουσα συγκεντρώσεων όταν μου είπαν ότι είναι έτοιμοι. Μου εδόθη αναφορά (παρόντες απόντες). Δεν έλειπε κανείς.

Εκεί με την πολεμική περιβολή άπαντες, όπως συνηθιζόταν στους συναγερμούς, διότι συναγερμός είναι μία πραγματική μορφή πολεμικής καταστάσεως, ανέβηκα στο βήμα και άρχισα να τους ομιλώ. Περί γενικής καταστάσεως της χώρας μας, η οποία ευρίσκεται από μακρού εις μίαν διαρκή ακυβερνησία, εις μιαν κατάστασιν, η οποία οδηγεί την χώραν εις χάος, εις καταστροφήν. Ευρισκόμεθα εις ένα χάος, του οποίου το φως δεν είναι ορατόν. Τους είπα ότι αι πολιτικαί δυνάμεις της χώρας οδηγούν την χώρα εις εκλογάς, το αποτέλεσμα των οποίων αμφισβητείται από τώρα. Του είπα τη γενική πολιτική κατάστασι πάρα πολύ λεπτομερώς και τελικώς τους παρεκάλεσα να σηκώσει το χέρι του όποιος εξ αυτών νομίζει ότι αυτά τα οποία λέω δεν είναι πραγματικότης. Κανείς δεν σήκωσε το χέρι και συνεπώς άπαντες συνεφώνησαν. Και τότε τους είπα:

Θα σας εξομολογηθώ την αλήθεια. Αφού συμφωνείτε άπαντες ότι η κατάστασις είναι κρίσιμος, ότι η καταστασις ευρίσκεται εις ένα χάος, ότι η πατρίς μας κινδυνεύει, θα σας πω ότι κατόπιν αυτού, είμεθα υποχρεωμένοι ως αξιωματικοί έναντι του έργου μας και της συνειδήσεώς μας να σώσουμε την πατρίδα μας.

Αυτό και μόνο ήρκεσε να ξεσπάσουν σε χειροκροτήματα καίτοι αυτά στον στρατώνα απαγορεύονται.
[…]

Πήγα και πάλι στο γραφείο μου. Εκεί με περίμενε ο συμμαθητής του Παπαδόπουλου, συνταγματάρχης Πυροβολικού Οδυσσεύς Τσιλιόπουλος, ο οποίος μου είπε: Άκουσα χειροκροτήματα, τι συμβαίνει; Λεω, τους είπα την αποστολή μας. Ηταν ο σύνδεσμος ο Τσιλιόπολος μεταξύ του Επιτελείου, του Παπαδόπουλου, του Μακαρέζου, εμού και των άλλων μονάδων. Του είπα τα διαμειφθέντα ενθουσιάστηκε κι αυτός και πήραμε τον Παπαδοπουλο στο τηλέφωνο και του είπα ότι η δική η μονας είναι έτοιμη κι αν θέλει έλα απεδώ για να φύγουμε. Ηρθε πράγματι ο Παπαδόπουλος με τον Μακαρέζο στα γραφεία του ΚΕΤ, παρακολουθήσαμε την έξοδο των μονάδων από το στρατόπεδο.

Αφού βεβαιώθηκα για την έξοδο της μονάδος μου, που ήτο και η σοβαρωτέρα, που είχε πλαισιωθεί από αξιωματικούς άλλων μονάδων και αλλων όπλων (πεζικό, πυροβολικό), εμείς εθεωρήσαμε την έναρξι της επιχειρήσεως ως τετελεσμένη πλέον. Συνεννοήθημεν ότι θα πρέπει βάσει του σχεδίου που είχαμε συντάξει να πάμε στο Γενικό Επιτελείο.

Εκεί θα μας περίμεναν άλλοι αξιωματικοί οι οποίοι είχαν εισέλθει εις το ΓΕΣ ή ως υπηρεσία ή ως όργανα του Επιτελείου και οι οποίοι θα υπεδέχοντο την ηγεσίαν της επαναστάσεως.

Πήρα το τζιπ οδηγώντας εγώ με το κράνος τα ντοκ και το περίστροφο. Πλάι μου δεξιά κάθισε ο Παπαδόπουλο και πίσω ο Μκαερζος. Επήγαμε στο ΓΕΣ, μας άνοιξαν την πόρτα, θα ήταν τρεις η ώρα το πρώι, κα άφησα τα τζιπ.
[…]

Μιλήσαμε λοιπόν και μου είπε ο Σπαντιδάκης: Μπράβο Στέλιο, αυτή είναι η ευγνωμοσύνη απέναντι στο αρχηγό του ΓΕΣ ο οποίος είχε τόση εμπιστοσύνη σε σένα; Του είπα: Στρατηγέ με συγχωρήτε πάρα πολύ, η ευγνωμοσύνη προς την πατρίδα είναι η μεγαλυτέρα. Και η ευγνωμοσύνη μας προς την πατρίδα πρέπει να είναι έμπρακτος. Η ενέργεια αυτή τη στιγμή δεν αφορά τα πρόσωπα. Αφορά την πατρίδα. Συνεπώς θα συγγνώμην εις ό,τι αφορά τον τύπον, εις την ενέργεια όμως παρακαλείσθε να απαντήσετε. Δεχεσθε να συμμετάσχετε στην επανάστασιν και να αναλάβετε τις ευθύνες σας εναντι της πατρίδος ή όχι; Εδέχθη.

Μετά είπαμε στον Σπαντιδάκη: Κυριε αρχηγέ του ΓΕΣ δεχθήτε να αναλαβετε τας ευθύνας σας και να οδηγήσετε την περαιτέρω εξέλιξιν του σχεδίου ενεργείας. Και ως πρώτη ενέργεια παρακαλούμε μιαν επιστολήν προς τον βασιλέα προκειμένου να του τη μεταφερωμεν και να αναλάβει και αυτός τας ευθύνας του.

Καθήσαμε και από κοινού συντάξαμε μια επιστολή προς τον βασιλέα λέγοντας ότι λόγω της εκρύθμου καταστάσεως αι ένοπλοι δυνάμεις της πατρίδος υποχρεούνται να αναλάβουν τας ευθύνας της διακυβερνήσεως της χώρας προσωρινώς μέχρις ομαλοποιήσεως της καταστάσεως. Και υπογραφή, Σπαντιδάκης.