ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ; ΟΧΙ! Τον ζύθον ημών τον επιούσιον

Παρότι τη γράφω με γιώτα και όχι με ύψιλον, πράγμα που σύμφωνα με πολλούς συμπότες αλλοιώνει τη γεύση της, πίνω πολλή μπίρα. Η μπίρα από μόνη της είναι ένας καλός λόγος να διαλέξω ένα βιβλίο, όχι ότι διαλέγω ένα βιβλίο υπό την επήρειά της (ντάξει, έχει συμβεί και αυτό) αλλά, να, πώς να μη διαβάσεις ένα βιβλίο με τίτλο “Ο Ιησούς Χριστός έπινε μπίρα” (Αφόνσου Κρουζ, εκδ. Στιγμός);

Πίνω πολλή μπίρα, καθώς προείπα, αλλά αυτό, προφανώς, δεν αρκεί για να με κάνει Χριστό, ούτε καν Αντίχριστο. Ενδεχομένως η μπίρα κι ο παλιοχαρακτήρας μου να με καθιστούν άχρηστο (όπως με φώναζε χαϊδευτικά η μάνα μου), εντούτοις δεν είναι ώρα τώρα για ψυχανάλυση αλλά για σοβαρή βιβλιοκριτική: Το βιβλίο γαμεί, να το διαβάσετε. Κι αυτή είναι όλη κι όλη η εμπεριστατωμένη κριτική μου. Κάπου κάποιο άλλο άτομο μπορεί να γράψει σχετικά κάτι καλύτερο, πιο ολοκληρωμένο, πιο λογοτεχνικό, πιο βαθυστόχαστο, πιο ουσιαστικό.

Το πιθανότερο, βέβαια και δυστυχώς και στην καλυτέρα των περιπτώσεων, είναι κάποιος επώνυμος βιβλιοκριτικός, κάποιο δημοσιογραφικό Χερουβείμ, να αρκεστεί να κάνει κόπυ πέη(στ) την υπόθεση του βιβλίου από το οπισθόφυλλο, που συνιστά θανάσιμο αμάρτημα απ' αυτά που σου διασφαλίζουν μια θέση στην κόλαση μαζί με όσους παίρνουν πολύ σοβαρά τον εαυτό τους.

Εγώ από το ανίερο βήμα αυτό θα αρκεστώ να απευθυνθώ στον καημένο τον Νίκο τον Παραθθύρη, ιερέα στην Κορνουάλη, ο οποίος, σύμφωνα με πρόσφατη είδηση, ακούει τα σχολιανά του ο καημένος από τους πιστούς του, γιατί, αποφάσισε να σερβίρει μπίρα μέσα στον ιερό ναό προκειμένου να προσελκύσει περισσότερο κόσμο στην εκκλησία. Λες και δεν είναι παράδοση οι μοναστηριακές μπίρες, λες και δεν έχει ξανασυμβεί κάτι αντίστοιχο στο Βέλγιο το 2017 (με ένα πρόχειρο γκουγκλάρισμα).

Παπα-Παραθθύρη, κουράγιο φίλε. Κι άμα στα πρήζουν οι πιστοί, αντί για κάνα χωρίο του Ευαγγελίου, διάβασέ τους αυτό από το “Ο Ιησούς Χριστός έπινε μπίρα”:

“Το ποτό που έπιναν στον γεωγραφικό χώρο όπου κατοικούσε ο Χριστός ήταν η μπίρα. Το κρασί ήταν το ποτό των Ρωμαίων, των εισβολέων. Ο Χριστός δεν θα έπινε το ποτό των πλουσίων, αλλά θα έπινε ό,τι και οι φτωχοί, οι πουτάνες, οι αμαρτωλοί. Και αυτό ήταν η μπίρα, ένα λαϊκό σύμβολο”.

Σε περίπτωση που δεν είναι σαφές, να το ξαναπώ: το βιβλίο πολυγαμεί και καραδέρνει. Έχει τα πάντα: φολκλόρ, ψυχολογικά τραύματα, μοναξιές, βουκολικούς έρωτες, θεολογία, επιστήμη, απίθανους χαρακτήρες: στριπτιζουδες, αφρικανούς μάγους, ινδούς μυστικιστές, καθολικούς μαζοχιστές ιερείς που τους αρέσουν τα κωλομπατσάκια, κωλόμπατσους (απαραίτητοι), καουμπόηδες κι ενα ευφάνταστο στα όρια της γελοιότητας σχέδιο μετατροπής ενός πορτογαλικού χωριού σε Αγίους Τόπους. Σκέτη απόλαυση, λέμε.
Αυτό θα πει εμβρίθεια στην κριτική ανάλυση.

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ; ΟΧΙ! Αμερικανική αγωγή και οι χαρές της λαθρακρόασης

Ας πούμε είκοσι μέρες πριν, δεν έχει σημασία, στο μπαρ που σερβίρει τα 72 διαφορετικά κοκτέιλ και όπου σαν πεισματάρηδες γεροξούρηδες εγώ κι ο Δ επιμένουμε να πίνουμε μόνο μπίρες.

Καθόμαστε. Ενας ανόρεχτος, ένας ορεξάτος. Πήρε ένα βιβλίο. Μου λέει ποιο. Τον κατακεραυνώνω για την επιλογή του. Καλά ρε μαλάκα, τα εναλλαχτικά μπεστσέλε πας και παίρνεις, τι είσαι ρε κάνας λογοτεχνικός φασαίος, τι είναι φασαίος; με ρωτάει, χίπστερ της λογοτεχνίας ασπούμε, του λέω (ψιλολανθασμένα, δεν έχει σημασία, δεν το ξέρει ότι κάνω λάθος γιατί έτσι με βολεύει, άλλωστε στην εποχή μας όλες οι έννοιες ορίζονται και επανακαθορίζονται κατά το δοκούν και καταπώς μας βολεύει την εκάστοτε στιγμή).

Είμαι απατεώνας. Αλήθεια. Συνηθίζω να μιλάω με πολλή σιγουριά και απαξιωτικά για πράγματα που δεν ξέρω παριστάνοντας τον ειδήμονα. Αλλά μόνο σε πολύ φιλικούς κύκλους (τι κύκλους δηλαδή, οι φίλοι μου είναι λιγότεροι και από τα δάχτυλα που απαιτούνται για να κάνεις το σήμα της νίκης, τέλος πάντων). Ξέρω ότι μπορώ ανά πάσα στιγμή σε αυτόν τον στενό κύκλο να αναθεωρήσω τη γνώμη μου, να την απαρνηθώ, να πω εν ολίγοις ό,τι μου καβλώσει και να μην παρεξηγηθώ. Απορώ γιατί.

Την Αμερικανική Αγωγή του Λέρνερ (εκδ. Δώμα) είχε πάρει ο φίλος. Τον κορόιδεψα τόσο (δεν ξέρω γιατί, ίσως ήταν οι μπίρες, ίσως τα ξηροκάρπια που σίγουρα θα μου προκαλούσαν στομαχόπονο...) που του γάμησα την ανάγνωση.

Δεν του αρέσει το βιβλίο, με ενημέρωσε τις επόμενες μέρες. Εντέλει μου το χάρισε. Δεν με χάλασε.

Το διαβασα. Μου άρεσε πολύ. Δεν έχει σημασία.

Φάστφόργουο τώρα, από τις είκοσι μέρες πριν, στην περασμένη Κυριακή που δευτεροψηφίζαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Στο ίδιο μπαρ. Πάλι μπίρες. Ανόρεχτες πολύ.

Τον κατακεραυνώνω: Καλά ρε μαλάκα, γιατί δεν σου άρεσε η Αμερικανική Αγωγή; Πρόκειται περί βιβλιάρας! Φοβερή γραφή, φοβερή πολυπρόσωπη αφήγηση. Και τι εύστοχο σχόλιο περί τραμπισμού ε;

Με κοίταξε σαν (να ήμουν) μαλάκας (είμαι, δεν είναι). Δεν μίλησε. Ή κι αν μίλησε, κι αν δικαιολογήθηκε, κι αν επιχειρηματολόγησε, κι αν με έβρισε, δεν τον άκουσα. Διότι η προσοχή μου ήταν ήδη στραμμένη αλλού.

Περίμενα τα πρώτα αποτελέσματα των εκλογών στο ΣΥΡΙΖΑ, όχι για κανέναν άλλον λόγο, αλλά γιατί ήθελα να δω τις αντιδράσεις της παρέας στο διπλανό τραπέζι, των οποίων τη συζήτηση κρυφάκουγα όταν δεν κατακεραύνωνα τον φίλο μου περί Αμερικανικής Αγωγής (απορώ καμιά φορά γιατί με κάνει παρέα...). Με αρέσει να κρυφακούω, τη βρίσκω, κρυφακούω συχνά, όχι παντα επιτυχημένα, ίσως επειδή έχω τρίχες στα αυτιά.

Είχανε όλοι ψηφίσει. Αυτοί στο διπλανό τραπέζι. Κάποιοι τον ένα, άλλοι την άλλην. Δεν λέω τα ονόματα των δύο υποψηφίων, δεν θέλω να κάνω κλικμπέητ ή να πλακώσουν οι συριζοκαβγάδες εδώ πέρα... Πάντως είχε γίνει εμφανές πως όσοι ψήφισαν αυτόν που εντέλει κέρδισε τον ψήφισαν κυρίως γιατι η άλλη (και οποιοδήποτε απ' τα παλιά στελέχη) δεν μπορεί να κερδίσει τον Μητσοτάκη. Δεν τους ενδιέφερε η Αριστερά, η πολιτική, το πρόγραμμα ή οτιδήποτε άλλο: απλώς πιστεύανε ότι με αυτόν, που τελικά κέρδισε, το κόμμα τους θα επανέλθει στην εξουσία.

Οκ, τίμιο (ασπούμε), σκέφτηκα. Διαφωνώ όμως. Μάλλον. Τι σημασία έχει άλλωστε τι πιστεύω εγώ;
Πληρώσαμε, φύγαμε.

Την άλλη μέρα με πονούσε το στομάχι. Μάλλον από τα ξηροκάρπια.

Διάβασα και αναλύσεις στο ίντερνετ. Συχνά διαβάζω πράγματα στο ίντερνετ χωρίς να με ενδιαφέρουν: ζώδια, γκόσιπ, αθλητικά, στήλες ευζωίας και εσωκομματικές εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ.

Πολλές αναλύσεις, επικριτικές προς τον νικητή των εκλογών, κάνανε παραλληλισμούς του νικητή με τον Ντόναλντ Τραμπ, μιλούσαν για τραμπισμό.

Ανάφερα αυτό το γεγονός στον φίλο μου, που δεν του άρεσε η Αμερικανική αγωγή, αυτό το βιβλίο-εύστοχο σχόλιο περί τραμπισμού.

Να μου το φέρεις πίσω το βιβλίο, μ' είπε. Θέλω να το ξαναδιαβάσω.

Ε, τι να κάνω κι εγώ; του το πήγα γιατί πάνω απ' όλα είμαι ένας καλός και στοργικός φίλος.

Διακοσιες τοσες λεξεις απο τις δυο πρωτες σελιδες του Φράνκεστάιν

Ολη μέρα κάθομαι και κοιτάω τα ρολόγια να γυρνούν, τους δείκτες να κάνουν πιρουέτες, να προσγειώνονται και να βουλιάζουν στο πεζοδρόμιο, όπου στέκεσαι με μια μπίρα στο χέρι και μου λες κάτι ανησυχητικό για μια γάτα που τη συνέλαβαν με μια βόμβα οι μπάτσοι στη Χαβάη. Ας σιωπήσουμε για λίγο, σου λέω, κι ας κοιταξουμε τα αεροπλάνα που έχω πάντα πρόχειρα στην τσέπη, ειδικά για περιστάσεις σαν αυτήν, που απαιτούν μιαν αλήθεια που δεν ξέρω πώς να την εκφράσω, λες εντάξει και μένεις ξαπλωμένη στον καναπέ για κάναν χρόνο, σαν αφίσα ταινίας της δεκαετίας του ΄70 ή σαν φωτογραφία ουρανοξύστη σε γκλάμορους ενυδρείο, μιλώντας με έφηβους καρχαρίες στο τηλέφωνο να τους προειδοποιείς ότι είναι καλύτερα να φύγουν και να μη σκέφτονται οπισθοδρομικά και ότι είναι καλύτερα να θάβουν τα ναρκωτικά και τα κλάματα στην παραλία.

Κι ύστερα από μισό όνειρο συνέρχεσαι, όσο μελό κι αν ακούγεται, ξανάρχεσαι σαν τις χιονοστιβάδες που μας εγκλώβισαν κάποτε στο πλυντήριο αυτοκινήτων, να πίνουμε το ένα ποτέ μετά το άλλο, λέγοντας ότι ποτό δεν βρήκαμε στα μηχανήματα ούτε στα μαλλιά σου, και στεκόμαστε δίπλα στη θάλασσα βγάζοντας θαλάσσιους ήχους προς τον γαλάζιο ουρανό που μας έχει γαμήσει τον εγκέφαλο, διότι οι μαγνήτες τρελαίνουν τις μηχανές και μας δίνουν μια προαίσθηση του μέλλοντος, σαν τα καρτούν στην τηλεόραση και τις καλοκαιρινές σειρήνες. Δεν θέλω άλλο ηλεκτρισμό, ούτε και πάγο, ζορίζομαι για να μην κλάψω κι εσύ εντυπωσιάζεσαι απ' αυτό και δεν με ακούς, παρότι δεν έχω και τίποτε της προκοπής να πω.

Το τίμημα της προόδου

Οι φίλοι του έπιναν πολύ. Ήταν, υποτιθεται, ξυλουργοι, ανάθεμα ομως αν τους ειχε δει ποτέ να καρφώνουν έστω ένα καρφί. Είχαν όλοι τους μαλλιά σαν του Ρόμπερτ Πλαντ. Τον κερνούσαν μπίρες και τσιγάρα.

Ο Κάρλος έβαλε τα κλάματα με ένα περιστέρι στο δεξί του χέρι. Στ' αριστερό η σημαία της χώρας του, φτιαγμένη από κουρέλια.

Προσπάθησε να χαμογελάσει για τη φωτογραφία.

Έβαλε τα κλάματα ξανά.

"Κάθε κουβέντα αφορά τα φράγκα και κάθε πρωί παίρνω τους δρόμους, ότι τάχα πηγαίνω στη δουλειά, δυο μήνες που μ' εχουν απολύσει, δεν το 'χω πει πουθενά κι αυτό το αρχίδι με το μουστάκι κάθε μέρα με κλέβει τα ρέστα και θα γινόμουν σούπερσταρ, τουρνέ στην Ευρώπη, η πόλη μας έχει τόσο αλλάξει και κάθε αγώνας ποδοσφαίρου μού φαίνεται πια μονότονος".

Την επόμενη μέρα τον βάλανε στο ίδρυμα.

Λίγες μέρες μετά το έσκασε. Όχι μόνος.

Πάμε στις πυραμίδες, του είπε, απ' τη θέση του συνοδηγού.

Αυτός συμφώνησε κουνώντας το κεφάλι.

Της ήταν δύσκολο να κάνει φίλους. Της ήταν δύσκολο να κοιμηθεί. Για τον ύπνο, είχε καβατζώσει κάτι χάπια. Μπίρες και τηλεπαιχνίδια. Τα βήματα του γείτονα όταν γύριζε από τη δουλειά. Δεν τον είχε δει ποτέ. Ενα βράδυ, μπουκάλι, ποτήρια και πάγος, τού χτύπησε την πόρτα - να πιούμε ένα γείτονα, να γνωριστούμε καλύτερα; Ποτήρι στο ποτήρι, τα καλύτερα τραγούδια του Σινάτρα, χορός, πήγε να της βάλει χέρι, πήγε να του το σπάσει. Εσπασε τα ποτήρια τελικά, έφυγε. Εκτοτε όποτε συναντιούνταν τυχαία στη γειτονιά, κοιτούσαν κι οι δυο από την άλλη.

Λίγους μήνες μετά τη βάλανε στο ίδρυμα.

Πολλούς μήνες μετά, το έσκασε.

Με τον Κάρλος.

Εχει κάτι διαβολικό η ασυμμετρία, δεν συμφωνείς; Και το παν είναι να μη γίνουμε κυνικοί σαν δικηγόροι ή ένα άδειο κουστούμι σε ακριβά εστιατόρια. Καλύτερα τρομαγμένοι ροκ σταρ με μια βούρτσα μαλλιών για μικρόφωνο, θα σου άρεζα περισσότερο μωρό μου χωρίς τα γυαλιά;

Τέτοια του έλεγε από τη θέση του συνοδηγού. Κι αυτός συμφωνούσε κουνώντας το κεφάλι.

Τρεις μέρες οδηγούσαν χωρίς προορισμό, με τους μονολόγους της και σιωπή γεμάτη εκνευρισμό. Φορούσε βέρα. Δεν είμαι παντρεμένη, του είπε. Εκλεψα το δαχτυλίδι του γιατρού που με μπούκωνε με φάρμακα μπας και βάλω τη ζωή μου σε τάξη.

Αφότου δραπέτευσαν, ένα σκίτσο της αστυνομίας αναρτήθηκε παντού. Καταζητούμενοι φτιαγμένοι σαν καρτούν.

Οι μέρες περνούσαν. Του έλεγε τις ίδιες και τις ίδιες ιστορίες. Οι λέξεις κάθε φορά σήμαιναν όλο και λιγότερα

Αυτός πια δεν άκουγε, αλλά κουνούσε το κεφάλι.

Διάλειμμα για διαφημίσεις με συσκευασίες προϊόντων πεταμένες στην παραλία. Κάθισαν λίγο και ύστερα για πάντα εκεί. Ένιωθαν ταιριαστοί με το τοπίο.  

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ολες οι λεξεις και εικονες κλεμμενες/παραλλαγμενες απο τον δισκο the price of progress των hold steady